Από το “Τι ψυχή θα παραδώσεις…” στην χτεσινή καταδίκη του “καθώς πρέπει” παιδοβιαστή
28/04/2024Ένα βιβλίο, μία ταινία, μια σειρά, μπορεί να μας απογοητεύσει με πολλούς τρόπους. Ωστόσο, το πιο απογοητευτικό είναι να μείνει μία ιστορία ανολοκλήρωτη, να μην μάθουμε ποτέ ποια είναι η κατάληξη των χαρακτήρων με τους οποίους έχουμε δεθεί, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο. Ίσως μας δίνεται η ευκαιρία να φανταστούμε ένα δικό μας τέλος, να τοποθετήσουμε τους χαρακτήρες σε ένα φινάλε που θα θέλαμε εμείς, με μία προσωπική λογική δικαίωσης…
Μία τέτοια ιστορία, είναι η ελληνική σειρά του Mega “Τι ψυχή θα παραδώσεις μωρή;”. Και παρότι η ελληνική τηλεόραση μοιάζει να βρίσκεται σε μία συνεχή κατάπτωση τα τελευταία χρόνια (χωρίς βεβαίως να λείπουν και οι εξαιρέσεις) η συγκεκριμένη τηλεοπτική σειρά του 2000, είχε και διατηρεί ακόμα κάποια σπουδαιότητα, λόγω του θέματος που πραγματεύονταν.
Προγραμματισμένη για 30 επεισόδια, η σειρά των Ρήγα-Αποστόλου διακόπηκε απότομα μετά από μόλις επτά, αφήνοντας το ελληνικό κοινό να αναρωτιέται ακόμα για τον λόγο. Πολλά γράφτηκαν για την διακοπή της, χωρίς τίποτα να είναι βέβαιο. Ωστόσο, το ενδιαφέρον που είχε δείξει για την τύχη της το ελληνικό κοινό, δείχνει πόσο διψούσε για μία τέτοια παραγωγή: Μία μαύρη κωμωδία, η οποία είχε θίξει με ειλικρίνεια και χιούμορ ένα θέμα ταμπού, της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων.
Για τον λόγο αυτό δεν μπορούμε παρά να χαρούμε με την ανακοίνωση της επιστροφής του “Τι ψυχή θα παραδώσεις μωρή”, αυτή τη φορά στην μορφή δύο ταινιών. Κι ενώ ο Ρήγας αποφεύγει να δώσει λεπτομέρειες σε βάθος, μέχρι να προχωρήσει αρκετά το project, έχουμε την νέα πρωταγωνιστική τετράδα: Βασιλική Ανδρίτσου, Μαρία Λεκάκη, Παναγιώτα Βλαντή και Ελένη Ουζουνίδου. Και αν με τα χρόνια έχει ξεφουσκώσει το ενδιαφέρον για την κατάληξη τις σειράς, κάποιοι από μας περιμένουμε ακόμα μία κάθαρση για τις τέσσερεις ηρωίδες…
“Τι ψυχή θα παραδώσεις μωρή;”
Αρχικά, ας θυμηθούμε την πλοκή της ιστορίας μας: Τέσσερεις γυναίκες στην ηλικία των σαράντα, η Αλέκα, η Ντομινίκ, η Φωφώ και η Πόπη, αν και πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, έχουν συνδεθεί με ένα φρικιαστικό τραύμα. Έχοντας μεγαλώσει σε ίδρυμα, έχουν υποστεί κατ’ εξακολούθησίν σεξουαλική κακοποίηση από έναν νεαρό τότε κοινωνικό λειτουργό, τον Γεράσιμο Μαντά. Έχοντας βιώσει την βίαιη αφαίρεση της παιδικότητας τους και την προσβολή της γενετήσιας ελευθερίας τους, τα κορίτσια ορκίζονται πως κάποια μέρα θα εκδικηθούν τον βιαστή τους. Έτσι ξαναενώνονται τριάντα χρόνια μετά, με το άκουσμα της επιστροφής του από το εξωτερικό, όπου πλέον έχει δημιουργήσει δικό του ίδρυμα…
Οι τέσσερεις γυναίκες φέρουν ακόμα πάνω τους το τραύμα της κακοποίησης, καθώς ακόμα και μετά από τόσα χρόνια, όλες τους βρίσκονται ακόμα παγιδευμένες και καταπιεσμένες: Η Αλέκα, μία χωρισμένη μητέρα, της οποίας ο έφηβος γιος της την “έχει καβαλήσει”, παρά την έντονη προσωπικότητα της. Η Ντομινίκ, υψηλόβαθμο στέλεχος μίας ναυτιλιακής, που διατηρεί σχέση με τον παντρεμένο διευθυντή της, ο οποίος στην πραγματικότητα εκμεταλλεύεται τα συναισθήματά της. Η Φωφώ, που έχει πλέον στραφεί στην θρησκεία, ζει με τον πρώην κατάδικο πατέρα της, ο οποίος την κακοποιεί λεκτικά και σωματικά, υποχρεώνοντας την να τον ξεμπλέκει συνέχεια από τις παρανομίες του. Και τέλος η Πόπη, παντρεμένη με έναν άγριο και κακοποιητικό άνθρωπο, του οποίου η αδερφή επίσης την μειώνει και την εξευτελίζει συνεχώς.
Ιστορίες τεσσάρων γυναικών, οι οποίες όσο και αν παρουσιάζονται με χιούμορ και τρόπο “καρικατουρίστικο”, είναι δυστυχώς, πολύ ρεαλιστικές. Οι τέσσερεις γυναίκες ξαναβρίσκονται, μαλώνουν, διαφωνούνε, κουτσομπολεύουν, αλλά στο τέλος βρίσκουν η μία στην άλλη την θαλπωρή που έχουν χρόνια τώρα στερηθεί. Μετά από διαφωνίες, αποφασίζουν πως έχουν χρέος προς τους παιδικούς τους εαυτούς, αλλά και προς τα άλλα νεαρά κορίτσια, να σκοτώσουν τον κακοποιητή τους: «Εμείς τη ζωή μας ούτως η άλλως τη χέσαμε, τουλάχιστον να γλιτώσουμε κανένα άλλο παιδάκι». Και μετά από μερικές αποτυχημένες απόπειρες, δυστυχώς η ιστορία μένει εκεί, καθώς η σειρά διακόπτεται απότομα…
Η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων
Η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων είναι ένα ζήτημα πολύ φορτισμένο, που μας ενώνει όλους. Ακόμα και ο πιο μισογύνης, ακόμα και ο μεγαλύτερος μισάνθρωπος, μένει βουβός απέναντι σε τέτοιου είδους ειδήσεις, που δυστυχώς έρχονται διαρκώς στην επικαιρότητα. Για να ειπωθεί μία ιστορία πρέπει να υπάρχει το ακροατήριο που θα την ακούσει. Συχνά πρέπει να έχει μία κοινωνική βάση και να ανταποκρίνεται σε ένα βαθμό στην πραγματικότητα. Και δυστυχώς αυτή η πραγματικότητα ισχύει ακόμα, όσο ίσχυε και όταν πρωτοεμφανίστηκε στις οθόνες μας, μέσω μιας μαύρης κωμωδίας…
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία για το 2022, η ΕΛ.ΑΣ διαχειρίστηκε 370 υποθέσεις για εγκλήματα σεξουαλικής φύσεως, με τα θύματα να φτάνουν τα 431. Μάλιστα, τα αναλυτικά στοιχεία των Αρχών, σε ό,τι αφορά τους καταγεγραμμένους βιασμούς παιδιών, αποτυπώνουν – με εξαίρεση το 2019 – μία αυξητική τάση. Σ’ αυτό, ίσως να έπαιξε ρόλο και η καραντίνα…
Όπως έχουν δείξει πολλαπλές έρευνες, στην συντριπτική πλειονότητα τα παιδιά γνώριζαν τον δράστη (93,0%) και μόνο στο 7% των περιπτώσεων τους ήταν άγνωστος. Η ιστορία για το λευκό βανάκι και τις καραμέλες που θα μας προσφέρουν που μας έλεγαν όταν ήμασταν μικρά, μάλλον δεν αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα… Στο σύνολό τους οι δράστες είναι άντρες (98%) και συνήθως άντρας, άνω των 30 ετών, ελεύθερος, με λίγους φίλους της ηλικίας του. Πολλές φορές συμβαίνει να έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά και ο ίδιος ως παιδί και τα θύματά του να είναι της ίδιας περίπου ηλικίας που είχε αυτός όταν κακοποιήθηκε.
Σύμφωνα με τον διεθνούς φήμης καθηγητή Κοινωνιολογίας Ντέιβιντ Φίνκελορ, «η σεξουαλική κακοποίηση είναι θέμα εξουσίας, συχνά δεν επιβάλλεται με τη βία και δε σχετίζεται με την παιδοφιλία. Οι δράστες καλλιεργούν την εμπιστοσύνη των θυμάτων στο πρόσωπό τους, τα δωροδοκούν ή τα εξαπατούν. Για αυτό και αρκετά κρούσματα συμβαίνουν σε μέρη που υποτίθεται θα έπρεπε να είναι ασφαλή, όπως τα σχολεία και οι εκκλησίες», επισήμανε.
Η διαχρονική αξία της σειράς
Κι αυτό, μας φέρνει στο μυαλό τον δράστη της σειράς, τον Μαντά, άτομο με εξουσία, πλέον πλούσιο, γνωστό και επιτυχημένο. Αλλά μας φέρνει στο μυαλό και πρόσωπα υπαρκτά και πραγματικά. Τόσο τους καθολικούς παπάδες με τις πλάτες της Εκκλησίας, όσο και ειδήσεις από την πρόσφατη ελληνική επικαιρότητα. Ο Ηλίας Μίχος, ένοχος για βιασμό και μαστροπεία στην υπόθεση της 12χρονης στον Κολωνό, μέλος της Νέας Δημοκρατίας και άτομο με υψηλές διασυνδέσεις.
Αλλά και μία πιο πρόσφατη, μικρότερης φήμης υπόθεση, για έναν – περιέργως μη κατονομαζόμενο, μέχρι στιγμής τουλάχιστον από τις αρχές – δικηγόρο, διαχειριστή γνωστού-πολυτελούς Κτήματος και άτομο πάρα πολύ γνωστό πρόσωπο στην υψηλή κοινωνία της Αθήνας, ο οποίος καταδικάστηκε μόλις εχθές σε 45 χρόνια κάθειρξη, χωρίς αναστολή, για τον κατ’ εξακολούθηση βιασμό δύο ανήλικων αδερφών, ηλικίας εννέα και 11 ετών, τότε.
Πρόκειται για ανθρώπους που νοιώθουν αλώβητοι από την Δικαιοσύνη, πως έχουν την εξουσία να κάνουν ότι επιθυμούν και την εξουσία αυτή να την επιβάλλουν σε εκείνους που είναι οι πιο αθώοι και απροστάτευτοι. “Μαντάδες” του σήμερα είναι ο Ηλίας Μίχος, ο “καθώς πρέπει” δικηγόρος και, δυστυχώς, πολλοί άλλοι ακόμα, καθώς ακούγονται καθημερινά πολλές ιστορίες τέτοιου τύπου. Μάλιστα, ο μεγαλύτερος αριθμός των περιστατικών, δεν φτάνει ποτέ στην Δικαιοσύνη. Μας προκαλούν θλίψη, θυμό και αηδία. Όμως πρέπει να μάθουμε να δρούμε, να μιλάμε, να ενημερωνόμαστε και να απαιτούμε από το κράτος και την Δικαιοσύνη να προστατεύσουν τα θύματα.
Πολλές ιστορίες κακοποίησης ανηλίκων δεν έχουν αίσιο τέλος και πολλές δεν θα τις μάθουμε ποτέ. Ας ελπίσουμε πως στις νέες ταινίες του “Τι ψυχή θα παραδώσεις μωρή;” θα δούμε τις πρωταγωνίστριες μας να δικαιώνονται και να είναι χαρούμενες. Ας το δούμε, ακόμα κι ας είναι μόνο σε ταινία…