“Η αχορταγιά του πλούτου”…

Είχα ξεχάσει σχεδόν πως απ’ τον 17ο αιώνα ακόμα ο Γεώργιος Χορτάτσης με την ”Ερωφίλη” του κατακεραύνωνε τον υπαίτιο της υλιστικής ιδεολογίας που αλλοτριώνει τον άνθρωπο και εκκενώνει τον εσωτερικό του κόσμο από αρχές και αξίες. Είχα ξεχάσει πως κατακεραύνωνε την απληστία, την ακόρεστη επιθυμία για πλούτο, την αχορταγιά και μάλιστα στις ”χριστιανικές κοινωνίες” της Δύσης που πήγαιναν κόντρα στη διδασκαλία του Χριστού, ο οποίος — στην επίγεια ζωή Του — ”δέν είχε ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ*” (Ματθ. κεφ. 8.20 και Λουκ. 9.58)..

Ο πλούτος, όπως είναι γνωστό, δεν θεωρείται σπουδαίο ”αγαθό” στον Χριστιανισμό. Απόδειξη αυτού είναι, άλλωστε, ο ”κοινοβιακός μοναχισμός” και η ”χριστιανική κοινοκτημοσύνη”, η οποία στηρίζεται στην ελεύθερη και αυθόρμητη συγκατάθεση (σε αντίθεση με την  κομμουνιστική που στηρίζεται στην εξωτερική επιβολή και τον καταναγκασμό).

Ο πλούτος, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Χριστού, προκαλεί ανώφελες φροντίδες και τρομερά πάθη. Ωθεί στην αδικία και διαχωρίζει τους ανθρώπους σε  προνομιούχους και μη (ταξικές διαφορές), ενώ απομονώνει από τον Θεό τους φιλάργυρους, οι οποίοι — με την ψευδαίσθηση της αυτάρκειας — γίνονται δέσμιοι του υλικού ευδαιμονισμού και δούλοι του φόβου της φθοράς και του θανάτου.

Όλα αυτά, όπως είπα, τα είχα ξεχάσει σχεδόν παρασυρμένη απ’ τα καταναλωτικά πρότυπα που άμβλυναν ως ένα βαθμό την ικανότητα αντίδρασής μου στο υλιστικό πνεύμα της εποχής προκρίνοντας τον αγώνα αναζήτησης του ”έχειν” των προσωπικών αναγκών, έναντι του ”είναι” των αξιών μου.

Μας πέσανε πολλά μαζί

Μου τα θύμισε, συγκυριακά, η συρροή ζητημάτων ηθικής και πολιτικής ευαισθησίας, που πλήττουν την πολιτική (ως ρεαλιστικό τρόπο διακυβέρνησης με οραματικές λύσεις) και το κύρος των πολιτικών οι οποίοι ασκούν εξουσία.

Μου τα θύμισε ο λόγος ενός συναδέλφου για το μάταιο της συσχέτισης του πλούτου με την ευτυχία, με αφορμή τα φαινόμενα απληστίας στην πολιτική μας ζωή τα οποία έφεραν προς συζήτηση τον πλέον ανικανοποίητο συγγραφέα όλων των εποχών, Μαρσέλ Προυστ (”Ο μοναδικός δυνάμει παράδεισος είναι εκείνος που χάσαμε”: ”Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο”), και τον Ρεθυμνιώτη ποιητή της ”Ερωφίλης” :

[…] Του πλούτου αχορταγιά, τςι δόξας πείνα,

του χρυσαφιού ακριβειά καταραμένη,

πόσα για σας κορμιά ‘πομείνα,

πόσοι άδικοι πολέμοι σηκωμένοι,

πόσες συχνιές μαλιές συναφορμά σας

γροικιούνται ολημερνίς στην οικουμένη! […]

Φευ! Από την εποχή του Πλαστήρα (Κυβέρνηση Συνασπισμού μεταξύ ΕΠΕΚ και Φιλελευθέρων, 1950-52) — του τελευταίου πρωθυπουργού που πέθανε πάμφτωχος ακολουθώντας τα χνάρια του Καποδίστρια (”Ούτε έναν οβολό από το δημόσιο όσο έχω περιουσία”) — το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα προσπαθεί μάταια να αυτοπροστατευθεί από την τάση πολλών εκπροσώπων του να λυμαίνονται τον κρατικό πλούτο.

Πλούτο χρωματισμένο ελληνικά και ευρωπαϊκά, καθώς μακραίνει η λίστα πολιτικών με τα χρόνια, οι οποίοι — κυριευμένοι από τη φρενίτιδα του γρήγορου και αδικαιολόγητου πλουτισμού — πετυχαίνουν να αναρριχηθούν πολιτικά και κοινωνικά σκιάζοντας με τη συμπεριφορά τους την ηθική υπόσταση κορυφαίων θεσμών στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Να αναρριχηθούν με οποιοδήποτε κόστος σπρωγμένοι από την φιλαργυρία του πολιτικού τυχοδιώκτη, την ανάγκη για κοινωνική άνοδο και την επιθυμία να ικανοποιήσουν τη φιλοδοξία και ματαιοδοξία τους στα… πρότυπα του ήρωα του Σταντάλ ”Το Κόκκινο και το Μαύρο”.

Του ήρωα ο οποίος, από ονειροπόλος επαρχιώτης γεμάτος θαυμασμό για τα ιδεώδη του Ναπολέοντα, έγινε στυγνός οπορτουνιστής με στόχο να κατακτήσει τον πλούτο, να κερδίσει την καρδιά της ωραίας και αλαζονικής Ματθίλδης και να εδραιώσει, προπάντων, μια λαμπρή καριέρα στην παρακμιακή γαλλική κοινωνία της εποχής του (εποχή Παλινόρθωσης των Βουρβόνων: Λουδοβίκος ΙΗ’ κλπ, αρχές 19ου αι.), με αντάλλαγμα την απώλεια των ηθικών αξιών της φτωχής πλην τίμιας καταγωγής του μέσω της προσαρμογής της ζωής του στον κώδικα της κοινωνικής υποκρισίας…

Απληστία χωρίς θεσμικά φρένα

Τώρα θα μου πείτε πως σε κλίμα… φορτσαρισμένης  επιθυμίας για εύκολο πλουτισμό (που αμβλύνει τις ηθικές ευαισθησίες και αξίες) διαβιοί η παγκόσμια κοινότητα και όχι μόνο η ελληνική. Και όχι αποκλειστικά σε πολιτικό επίπεδο. Τρανταχτή απόδειξη αυτού είναι το γεγονός ότι το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει το 50% του πλούτου της γης, σαν να είναι ιδιοκτησία του όλη.

Στη δική μας περίπτωση, πάντως — σε πολιτικό επίπεδο — η απληστία (”αδηφαγία” κατά το βυζαντινό λεξικό Σούδα (Σουΐδα) δεν τιθασεύεται με τίποτα και έχει πάρει κατά καιρούς ποικίλες μορφές με τελευταία αυτήν που έχει εμφιλοχωρήσει στις απευθείας αναθέσεις έργων από δημόσιους οργανισμούς.

Αναθέσεις τις οποίες εκμεταλλεύονται συμφεροντολογικά αρκετοί βουλευτές διαχρονικά, κατά παράβαση του άρθρου 57 του Συντάγματος. Μια τέτοια περίπτωση αντιμετωπίζουμε και στις μέρες μας με ”ήρωες” κυβερνητικούς βουλευτές, στους οποίους θα πρέπει να προστεθούν και πολιτικοί τους αντίπαλοι που έμειναν ατιμώρητοι μέχρι τώρα, αν και έχουν τελέσει το ίδιο αδίκημα κατά το παρελθόν. Οι πράξεις ωστόσο των κυβερνητικών θέτουν σε διακινδύνευση σήμερα την μείζονα μεταρρύθμιση την οποία εξήγγειλε πρόσφατα ο πρωθυπουργός για αναμόρφωση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου γύρω από το πόθεν έσχες των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων.

Το ιλαροτραγικό του θέματος — που εξοργίζει δικαιολογημένα τον κόσμο — έχει να κάνει με το γεγονός ότι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο αναθεωρείται (χωρίς αποτέλεσμα) επί σειρά ετών αρχής γενομένης από το 2003, οπότε ψηφίστηκε ο αρχικός νόμος.

Νόμοι που δεν εφαρμόζονται

Έκτοτε έχει υποστεί ο εν λόγω 18 τροποποιήσεις, με τελευταία αυτήν επί ΣΥΡΙΖΑ που έφερε προς ψήφιση στη Βουλή το 2018 ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης του Αλέξη Τσίπρα Δημήτρης Παπαγγελόπουλος.

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει προθεσμία να νομοθετήσει μεταρρυθμιστικά την ισχύουσα διάταξη μέχρι τα τέλη Απριλίου, γιατί τότε εκπνέει το προαπαιτούμενο της Κομισιόν για να εγκρίνει την εκταμίευση της δεύτερης δόσης του Ταμείου Ανάκαμψης προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο της νομιμότητας που διασφαλίζει ένα κράτος δικαίου, μέλος της ΕΕ.

Εν αναμονή λοιπόν της εκπόνησης νέου νομοθετικού κειμένου το οποίο θα κλείσει κερκόπορτες προσπορισμού κερδών από βουλευτές και στελέχη κομμάτων που επιδιώκουν διακομματικά και διακυβερνητικά να συναλλάσσονται με το Δημόσιο παρά το υπάρχον ασυμβίβαστο, ευχόμαστε να δοθεί οριστική διέξοδος στο αδιέξοδο της πολιτικής απληστίας.

”Της αχορταγιάς του πλούτου”, όπως λέει ο Χορτάτσης, η οποία είναι κοινωνική και πολιτική ασθένεια που λειτουργεί ως πηγή διαφθοράς. Ασθένεια που υπερακοντίζει το ”εγώ” έναντι του ”εμείς”, με αποτέλεσμα — σε επίπεδο κοινωνίας και πολιτικής — να… ”ανθίζει” ο εκτραχηλισμό των ηθών, καθώς ”η αχορταγιά του πλούτου” και ”τση δόξας η πείνα”, οδηγούν πολίτες και πολιτικούς στην κοινωνική και πολιτική σήψη και παρακμή…

——————————

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ

*Το ”κλίνῃ” είναι υποτακτική και δεν έχει σχέση με τον απαρεμφατικό τύπο ”κλίναι”, που είναι παραφθορά του ”’κλίνῃ”