Διαφωνίες στην ΕΕ για το πλαφόν της Φον ντερ Λάιεν στο ρωσικό αέριο

Μεγάλες δυσκολίες συναντά η εισήγηση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου. Η πρόταση θα συζητηθεί αύριο στην έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, όμως, τα πρώτα σχόλια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, επίσημα και ανεπίσημα, δείχνουν ότι υπάρχουν αντιδράσεις και πολλές επιφυλάξεις.

Σύμφωνα με το Politico, που επικαλείται πληροφορίες διπλωματών στις Βρυξέλλες, οι απόψεις στην ΕΕ διίστανται. Η Γερμανία έχει δηλώσει ότι είναι επιφυλακτική σχετικά με την ιδέα επιβολής πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, εκτιμώντας ότι μία τέτοια κίνηση της ΕΕ θα οδηγήσει στην οριστική διακοπή της παροχής αερίου από την Μόσχα, ίσως και το κλείσιμο άλλων αγωγών, εκτός του Nord Stream 1 που είναι εκτός λειτουργίας από τις 31 Αυγούστου. Είναι ο μεγαλύτερος αγωγός, δυναμικότητας μεταφοράς 55 bcm φυσικού αερίου ετησίως, όμως από τον περασμένο Ιούνιο λειτουργεί το 20% της δυναμικότητάς του.

Η Ρωσία αποδίδει αυτή την κατάσταση σε προβλήματα τεχνικού χαρακτήρα, εξαιτίας των κυρώσεων, ωστόσο, στο Βερολίνο είναι ξεκάθαρο ότι η Μόσχα κάνει παιχνίδι και δηλώνει ότι δεν πρόκειται να συμβιβαστεί με τους εκβιασμούς του Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε και χθες ότι εάν η ΕΕ επιβάλει πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου θα τερματιστεί η παροχή.

Ωστόσο, το γεγονός ότι η κυβέρνηση Σολτς δηλώνει αντίθετη με την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου, δείχνει πως τρέφει ελπίδες ότι ο Nord Stream 1 θα ξανανοίξει, έστω και στο 20% της δυναμικότητάς του και οι δεξαμενές της Γερμανίας θα γεμίσουν στο 100% από 84% που είναι σήμερα. To Bερολίνο θα δώσει έμφαση, όπως δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας Ρόμπερτ Χάμπεκ, στην αλλαγή του μηχανισμού τιμών στην ηλεκτρική ενέργεια, προκειμένου έτσι να ελαφρύνει το ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Η Γαλλία που έχει ελάχιστες εισαγωγές φυσικού αερίου από την Ρωσία έχει κάνει γνωστό ότι θα υποστηρίξει την επιβολή πλαφόν εάν σχηματιστεί πλειοψηφία. Η απόφαση επί του συγκεκριμένου θέματος δεν απαιτεί ομοφωνία αλλά πλειοψηφία, η οποία φαίνεται να υπάρχει αλλά είναι εξαιρετικά εύθραυστη.

Όχι από Ουγγαρία και Τσεχία

Η Ουγγαρία, ο στενότερος σύμμαχος της Ρωσίας στην ΕΕ, είναι εναντίον της επιβολής πλαφόν και μάλιστα απειλεί και πάλι με βέτο. Αρνητική στο πλαφόν είναι η κυβέρνηση της Σλοβακίας, αλλά και της Τσεχίας που ασκεί αυτό το εξάμηνο την Προεδρία της ΕΕ. Ενδεικτική είναι η αντίδραση του αρμόδιου υπουργού Ενέργειας ότι θα προσπαθήσει η πρόταση αυτή να φύγει από το τραπέζι, στην έκτακτη συνεδρίαση, καθώς αφορά περισσότερο τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, παρά τον τρόπο να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή κρίση.

Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας και της Ιταλίας, θέλουν η Επιτροπή να προχωρήσει περισσότερο και να περιορίσει την τιμή όλου του φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ. Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι αυτό ήταν κάτι που εξέταζε η Επιτροπή, αλλά οι Βρυξέλλες ήταν σε γενικές γραμμές αντίθετες με την ιδέα καθώς καταστρατηγείται όλο το πλαίσιο της ΕΕ για την λειτουργία των αγορών και του ανταγωνισμού. Η Ελλάδα, διατηρεί επιφυλάξεις ως προς το πλαφόν στο ρωσικό αέριο (αντιπροτείνει επιβολή πλαφόν στο χρηματιστήριο αναφοράς της Ολλανδίας ΤΤF), διαφωνεί επίσης και για την υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5%.

Η Νορβηγία, που είναι τώρα ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της ΕΕ, έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να είναι θετική σε ένα πλαφόν, αλλά έχει επιφυλάξεις εάν το πλαφόν μπορεί να τεθεί σε όλες τις πηγές φυσικού αερίου, δηλαδή και στην τιμή που πουλάει η ίδια.

Τί θα γίνει με το ρεύμα

Η ιδέα της εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας είναι διαδεδομένη στην ΕΕ, αλλά ενώ η πρόταση της Φον ντερ Λάιεν ζητά να είναι υποχρεωτικές οι μειώσεις έως 5%, χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Πολωνία θέλουν τέτοια μέτρα να είναι προαιρετικά. Η Επιτροπή δεν ασχολήθηκε με το θέμα της αποσύνδεσης των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, αν και αυτό είναι κάτι που πολλές χώρες θέλουν να εξεταστεί.

Δύο από τις προτάσεις αυτές αντιμετωπίζονται θετικά τόσο από την Επιτροπή όσο και από τις χώρες της ΕΕ, ανέφεραν αρκετοί διπλωμάτες μετά από συνάντηση των πρεσβευτών της ΕΕ: Η πρώτη είναι ότι παρέχεται πίστωση στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας για να ανταποκριθούν στο τρέχον περιβάλλον υψηλών τιμών. Η δεύτερη είναι η φορολόγηση των υπερκερδών, αν και οι πρεσβευτές της ΕΕ ήθελαν διαβεβαιώσεις ότι τα έσοδα από αυτούς τους ειδικούς φόρους θα παραμείνουν στην ίδια χώρα.