Υδρίτες μεθανίου στην ελληνική υφαλοκρηπίδα

του Δημήτρη Σκουτέρη  – 

Η Κίνα ανακοίνωσε ότι κατάφερε να παράξει φυσικό αέριο από «υδρίτη μεθανίου». Συγκεκριμένα στις 18 Μαΐου η κινεζική Γεωγραφική Υπηρεσία ανακοίνωσε ότι καθημερινά από τις 10 Μαΐου συλλέγει περί τα 16.000 κυβικά μέτρα αερίου από την υποθαλάσσια περιοχή Shenhu στη θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Οι υδρίτες φυσικού αερίου είναι μόρια μεθανίου εγκλωβισμένα μέσα σε μια κρυσταλλική δομή, που μοιάζει με αυτή του πάγου. Οι υδρίτες μεθανίου, εντοπίζονται και στον πυθμένα ορισμένων θαλασσών, εκεί που η ύπαρξή τους προδίδεται από λασποηφαίστεια. Αυτά σχηματίζονται από την διέξοδο που προσπαθεί να βρει το αέριο μεθάνιο από τα σπλάχνα της γης, καθώς μέσα από ρήγματα του φλοιού επιχειρεί να βγει προς τα έξω, όπως η λάβα ενός κανονικού ηφαιστείου, παρασύροντας υλικά του πυθμένα.

Σε κανονικές συνθήκες ένα κυβικό μέτρο υδρίτη, όταν εξαχθεί στην επιφάνεια, κατά τους επιστήμονες γίνεται τουλάχιστον 67 κυβικά μέτρα, δηλαδή ο όγκος του πολλαπλασιάζεται. Η πετρελαϊκή βιομηχανία, θεωρεί τους υδρίτες μεθανίου ως τα ενεργειακά κοιτάσματα της επόμενης 20ετίας.

Γεωπολιτικές ανατροπές

Πρωτοπόροι στην έρευνα για την εμπορικά εκμεταλλεύσιμη αυτή διαδικασία υπήρξαν οι Ιάπωνες. Το ενδιαφέρον των πετρελαϊκών κολοσσών είναι τεράστιο. Εξίσου μεγάλο και το ενδιαφέρον των παγκόσμιων δυνάμεων. Αν επιταχυνθεί η διαδικασία αξιοποίησης των παγκόσμιων κοιτασμάτων υδριτών μεθανίου, οι γεωπολιτικές, οι οικονομικές και οι κοινωνικές συνέπειες θα είναι καταιγιστικές.

Ενδεικτικά αν και η Ιαπωνία (εκτός της Κίνας που πλέον παράγει) επιτύχει στις από ετών δοκιμές της θα πρέπει να αναμένουμε μεταξύ των άλλων:

• Απεξάρτηση Ιαπωνίας, Κίνας και Ινδίας από εισαγωγές φυσικού αερίου.
• Υποβάθμιση σταδιακή των χωρών παραγωγής συμβατικών μορφών υδρογονανθράκων, όπως π.χ. της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ.
• Τροφοδοσία της ΕΕ σε φυσικό αέριο και από παραγωγή υδριτών μεθανίου προερχόμενων από τη Μαύρη θάλασσα και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
• Αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης συγκεκριμένων περιοχών, λόγω της ύπαρξης υδριτών μεθανίου. Τέτοιες περιοχές είναι η Νοτιανατολική Μεσόγειος, η Νοτιοανατολική Ασία, η Μαύρη θάλασσα, η Κασπία, η Βόρεια Θάλασσα και οι θάλασσες γύρω από την Ινδία που φαίνεται να περιέχουν μεγάλες ποσότητες υδριτών μεθανίου.

Η περίπτωση της Ελλάδας

Σύμφωνα με χαρτογραφήσεις και πολύχρονη ερευνητική εργασία του Εθνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής και Ωκεανογραφίας της Τεργέστης, του Ινστιτούτου GEOAZUR της Γαλλίας, του Ινστιτούτου Ερευνών του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, του Πανεπιστήμιου της Βρέμης, του ΕΛΚΕΘΕ, του ΙΓΜΕ,  του Πολυτεχνείου Κρήτης και του Πανεπιστήμιου Αθηνών προκύπτει ότι ο υποθαλάσσιος χώρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας διαθέτει πολύ μεγάλα αποθέματα υδριτών μεθανίου.

Το ερευνητικό πρόγραμμα “Αναξίμανδρος” (σκοπός του η μελέτη των υδριτών της Ανατολικής Μεσογείου), που χρηματοδοτείται και από την ΕΕ, αποκάλυψε την δυνητική ύπαρξη μεγάλων ποσοτήτων υδριτών μεθανίου στην ευρύτερη υποθαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου.

Οι έρευνες έγιναν στην υποθαλάσσια οροσειρά του Αναξίμανδρου, στα λασποηφαίστεια με τις ονομασίες “Άμστερνταμ”, “Καζάν”, “Αθήνα” και “Θεσσαλονίκη”, όπως ονομάστηκαν από τους επιστήμονες που τα ανακάλυψαν. Το 2010 ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης Αντώνης Φώσκολος είχε δημοσιοποιήσει τα συμπεράσματα διεθνών μελετών, σύμφωνα με τα οποία “η χώρα μας διαθέτει σύγχρονα “μεταλλεία”. Αναφέρεται σε κοιτάσματα υδρογονανθράκων νοτιοανατολικά της Κρήτης και σε γεωλογικούς σχηματισμούς νότια της νήσου που περικλείουν στερεό αέριο (υδρίτες). Ξένες επιστημονικές δημοσιεύσεις εκτιμούν ότι στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, εντός της ελληνικής ΑΟΖ, στους γεωλογικούς σχηματισμούς μίας έκτασης 60.000 km², περικλείονται υδρίτες του απίστευτου μεγέθους των 30 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων».