Για ένα άλλο πολιτικό σύστημα – Η Κοινωνία στην Βουλή

Οι ξεχωριστές εκλογές για Κυβέρνηση και Βουλή και η συγκρότηση της Κυβέρνησης από μη βουλευτές, που προτείναμε στο προηγούμενο σημείωμά μας (για την Κυβέρνηση), αποσκοπούν στη μέγιστη δυνατή αυτονομία της Βουλής, σύμφωνα με την επιταγή του Συντάγματος, για την ανεξαρτησία μεταξύ των βασικών λειτουργιών (εξουσιών) του Πολιτεύματος. Ανεξαρτησία χωρίς την οποία η Δημοκρατία μας, παρά τις καλές συνταγματικές προβλέψεις, θα παραμείνει “βραχυκυκλωμένη”. Κι όχι απλά “πρωθυπουργοκεντρική”, όπως τη λέμε, αλλά πρωθυπουργική.

Διότι, η εξάρτηση της πλειοψηφίας της Βουλής από την Κυβέρνηση, και των δύο από τον Πρωθυπουργό (και το στενό περιβάλλον του), που διορίζει και την ηγεσία της Δικαιοσύνης, βραχυκυκλώνει τη λειτουργία του πολιτεύματος και το καθιστά δημοκρατική (αφού με εκλογές αναδεικνύονται όλοι) απολυταρχία.

Υποψήφιοι βουλευτές, που επιλέγονται συλλογικά από την κομματική βάση, και βουλευτές, που δεν έχουν το μυαλό τους στο υπουργιλίκι και την επανεκλογή, οδηγούν σε Βουλή κατά το μάλλον απεξαρτημένη από κυβερνητικές και πρωθυπουργικές επιβολές. Άρα, σε Βουλή που (οφείλει και μπορεί να) νομοθετεί απροκατάληπτα, κρίνει αυστηρά κι εν κατακλείδι κάνει σωστά το προβλεπόμενο από το Σύνταγμα έργο της.

Το σπάσιμο των τεράστιων εκλογικών περιφερειών, που ξεκίνησε πρόσφατα από την Β΄Αθηνών και την Περιφέρεια (πρώην υπόλοιπο) Αττικής, αποσκοπεί στη μεγαλύτερη δυνατή εγγύτητα των βουλευτών με τους πολίτες που εκπροσωπούν. Στη μείωση της ανάγκης διαπλοκής των πολιτικών με τους επιχειρηματίες ΜΜΕ, σε συνδυασμό με τον ήδη επιβεβλημένο περιορισμό των εμφανίσεων υποψηφίων στα Μέσα. Και στην απάλειψη ή μείωση των φαινομένου του “μαύρου πολιτικού χρήματος”.

Μεταξύ των τεράστιων εκλογικών περιφερειών και των προηγούμενων χιλιάδων μικρών Δήμων, τη λύση έδωσε ο “Καλλικράτης” με τους μεγάλους Δήμους που καθιέρωσε στη χώρα. Εάν λοιπόν ορισθεί, ως εκλογική περιφέρεια, αριθμός γειτονικών καλλικρατικών Δήμων, ώστε κάθε εκλογική περιφέρεια να έχει είτε περίπου τον ίδιο πληθυσμό είτε περίπου την ίδια έκταση, θα έχουμε τα παραπάνω πλεονεκτήματα των μικρότερων περιφερειών. Και, εάν όλες οι εκλογικές περιφέρειες είναι μονοεδρικές, ο αριθμός των βουλευτών θα είναι περίπου ο μισός και οπωσδήποτε σημαντικά μικρότερος του σημερινού.

Οικονομικές απολαβές

Επίμαχο θέμα στη δημόσια συζήτηση είναι αυτό των οικονομικών απολαβών και του αριθμού θητειών των βουλευτών. Το λειτούργημά τους δεν είναι και δεν πρέπει να γίνεται επάγγελμα. Γι’ αυτό και δε χρειάζεται να υπάρχει ασυμβίβαστο της βουλευτικής ιδιότητας με το κανονικό τους επάγγελμα, το οποίο πρέπει να μπορούν να εξακολουθούν να ασκούν. Για την αναγκαία εναλλαγή προσώπων στο βουλευτικό λειτούργημα, καλό είναι να υπάρχει όριο θητειών για τον ίδιο βουλευτή. Δύο πλήρεις τετραετείς ή τέσσερις πλήρεις διετείς θητείες και πάντως μια οκταετία βουλευτικής λειτουργίας είναι αρκετή, μετά την οποία το συγκεκριμένο πρόσωπο θα πρέπει να μην έχει κανένα δικαίωμα επανεκλογής ή έστω για την επόμενη τετραετία ή διετία.

Κάθε βουλευτής είναι αναγκαίο να στεγάζεται σε κατάλληλα εξοπλισμένο γραφείο κτηρίων, που η Βουλή έχει στην ιδιοκτησία της ή ενοικιάζει. Επιπλέον να έχει έναν γραμματέα, αποσπασμένο δημόσιο υπάλληλο της επιλογής του κι έναν ή δύο επιστημονικούς συμβούλους, επίσης της επιλογής του, που θα αμείβονται από τη Βουλή. Ακόμα οι βουλευτές να μπορούν να χρησιμοποιούν αυτοκίνητα ενοικιαζόμενα με leasing από τη Βουλή, που θα επιβαρύνεται με τη συντήρηση και τα καύσιμά τους. Επίσης, να τους παρέχονται ατελή κινητά τηλέφωνα, που θα διαθέτει η Βουλή (σαν εταιρικά πακέτα).

Για όλα τα έξοδα των βουλευτών, που θα αφορούν προσδιορισμένες δραστηριότητες για το λειτούργημά τους, οι βουλευτές να χρησιμοποιούν κάρτα συνδεδεμένη με κεντρικό λογαριασμό της Βουλής, η οποία έτσι θα μπορεί και να ελέγχει τις σχετικές δαπάνες. Έξοδα που δεν πληρώνονται με αυτήν την κάρτα βαρύνουν τον βουλευτή εξ ιδίων. Ο βουλευτής να παίρνει για το λειτούργημά του αποζημίωση, που μπορεί να προσδιοριστεί σε χαμηλά επίπεδα, αφού όλα τα βασικά του έξοδα θα είναι καλυμμένα, όπως αναφέρθηκε.

Τέλος, είναι ακατανόητη η παροχή βουλευτικής σύνταξης, αφού η βουλευτική ιδιότητα δεν είναι επάγγελμα και ασκείται παράλληλα με αυτό για περιορισμένο χρόνο. Ο βουλευτής πρέπει να παίρνει τη σύνταξη που δικαιούται από το επαγγελματικό ασφαλιστικό ταμείο του, όπως όλοι οι πολίτες.

Ελλιπής αντιπροσώπευση

Υπάρχει όμως κι άλλο αναγκαίο, για τη διασφάλιση της σωστής λειτουργίας της Εθνικής Αντιπροσωπείας, δηλαδή των αιρετών που, αντιπροσωπεύοντας τους πολίτες, νομοθετούν και κρίνουν την Κυβέρνηση. Στη Βουλή που ξέρουμε, δεν εκπροσωπούνται μεγάλες κοινωνικές και επαγγελματικές κατηγορίες. Ποιοι εκπροσωπούν τους συνταξιούχους, τους σπουδαστές, τους βιοτέχνες αλλά και τους βιομηχάνους, τους αγρότες, τους ναυτικούς, τους ιερωμένους, τους εργάτες, τους δημόσιους υπαλλήλους; Μπορεί να υπάρχουν κάποιοι τέτοιοι μεταξύ των βουλευτών. Έχουν, όμως, εκλεγεί ως βουλευτές μιας εκλογικής περιφέρειας, κι όχι ως εκπρόσωποι της κοινωνικής κατηγορίας τους.

Είναι, λοιπόν, χρήσιμη η λειτουργία Εθνικής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των μεγάλων κοινωνικών κατηγοριών, εκλεγμένοι αναλογικά από τις συνδικαλιστικές και επιμελητηριακές οργανώσεις τους, όπως συμβαίνει με την Ο.Κ.Ε. της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το σώμα να διαβουλεύεται τακτικά, για τα μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά θέματα της χώρας, όπως αυτά θα προσδιορίζονται από το προεδρείο της ΕΟΚΕ βάσει του κανονισμού λειτουργίας της.

Να μπορεί να προτείνει στην Κυβέρνηση και τη Βουλή νομοθετικές ρυθμίσεις και να εξετάζει τα κυβερνητικά νομοσχέδια πριν αυτά κατατεθούν στην Βουλή. Οι αποφάσεις της ΕΟΚΕ, που δεν είναι νομοθετικό σώμα, να είναι γνωμοδοτικού χαρακτήρα, αλλά να έχουν προφανώς ειδική βαρύτητα και θα είναι δύσκολο να μην λαμβάνονται υπ όψιν, καθώς θα απηχούν τους προβληματισμούς των κοινωνικών κατηγοριών.

Προτάσεις για τους βουλευτές

Με βάση τις παραπάνω σκέψεις, προτείνονται τα εξής, για την εκλογή των βουλευτών, τη συγκρότηση της Βουλής και τη λειτουργία της, ως ανεξάρτητης λειτουργίας (εξουσίας) του Πολιτεύματος :

• Οι βουλευτές εκλέγονται κάθε δύο ή κάθε τέσσερα χρόνια, όπως ορίζεται με νόμο. Κι εκλέγονται ανεξάρτητα από την εκλογή του Πρωθυπουργού, που σχηματίζει την Κυβέρνηση. Μετά την συμπλήρωση οκτώ ετών βουλευτικής ιδιότητας, το ίδιο πρόσωπο δεν έχει δικαίωμα επανεκλογής, τουλάχιστον για την επόμενη Βουλή. Μπορούν να εξαιρούνται οι πολιτικοί αρχηγοί ή και οι διατελέσαντες ως τέτοιοι ή Πρωθυπουργοί.
• Οι εκλογικές περιφέρειες για τη Βουλή είναι μονοεδρικές και είναι αριθμός καλλικρατικών Δήμων. Κάθε κόμμα σε κάθε εκλογική περιφέρεια ορίζει, με εσωκομματικές διαδικασίες, δύο ή τρεις υποψήφιους βουλευτές. Το κόμμα, που κερδίζει την εκλογή σε μία περιφέρεια, εκλέγει τον πλειοψηφήσαντα υποψήφιό του, ως βουλευτή, και τους άλλους του ψηφοδελτίου του, ως αναπληρωματικούς.
• Οι βουλευτές δεν μπορούν να είναι υπουργοί. Εάν ο Πρωθυπουργός επιλέξει εν ενεργεία βουλευτή, ως υπουργό του, κι εκείνος το δεχθεί, πρέπει να παραιτηθεί από τη βουλευτική έδρα, την οποία παίρνει αναπληρωματικός του.
• Η Βουλή συγκροτείται σε σώμα και εκλέγει προεδρείο, που συντονίζει τις εργασίες της κατά τον σχετικό κανονισμό. Η Βουλή νομοθετεί κατά πλειοψηφία, εγκρίνοντας ή απορρίπτοντας ή ζητώντας τροποποίηση των κυβερνητικών νομοσχεδίων. Και κρίνει το έργο της Κυβέρνησης, γενικά και ειδικά.
• Βουλευτής που διαφωνεί και καταψηφίζει κυβερνητικό νομοσχέδιο δεν διαγράφεται από την κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του παρά μόνο με τεκμηριωμένη απόφαση ειδικής πειθαρχικής επιτροπής της κοινοβουλευτικής ομάδας, η οποία πρέπει προηγουμένως να ακούσει τον βουλευτή και τα επιχειρήματά του. Ο έτσι διαγραφόμενος μπορεί, αν θέλει, να παραιτηθεί από την έδρα του ή να παραμείνει ως ανεξάρτητος βουλευτής.
• Κάθε βουλευτής στεγάζεται σε κατάλληλα εξοπλισμένο γραφείο που του παραχωρεί η Βουλή, η οποία του εξασφαλίζει γραμματέα και επιστημονικούς συμβούλους, αυτοκίνητο και κινητό τηλέφωνο, μόνο κατά την διάρκεια της θητείας του. Δαπάνες του βουλευτή σχετικές με την άσκηση των καθηκόντων του πληρώνονται με πιστωτική κάρτα της Βουλής, που ελέγχει τις σχετικές δαπάνες. Ο βουλευτής παίρνει μηνιαία αποζημίωση, κανονικά φορολογούμενη, για το λειτούργημά του, μπορεί να ασκεί παράλληλα το επάγγελμα του και δεν παίρνει βουλευτική σύνταξη αλλά την σύνταξη που δικαιούται από το επαγγελματικό ασφαλιστικό ταμείο του.
• Συγκροτείται Εθνική Κοινωνική και Οικονομική Επιτροπή (ΕΟΚΕ), από αιρετούς εκπροσώπους των μεγάλων κοινωνικών κατηγοριών, που εκλέγονται αναλογικά από τους οικείους συνδικαλιστικούς και επιμελητηριακούς φορείς. Η Επιτροπή αυτή διαβουλεύεται τακτικά για τα μείζονα κοινωνικά και οικονομικά θέματα της χώρας, προτείνει νομοθετικές ρυθμίσεις στην Κυβέρνηση και εξετάζει τα κυβερνητικά νομοσχέδια πριν αυτά πάνε στην Βουλή. Οι αποφάσεις της ΕΟΚΕ είναι γνωμοδοτικού χαρακτήρα. Τα μέλη της ( επίτροποι ) εκλέγονται κάθε διετία ή τετραετία από τους φορείς τους. Στεγάζονται σε γραφεία κτιρίων της Βουλής, η οποία τους εξασφαλίζει συνεργάτες και καλύπτει τα έξοδά τους όπως των βουλευτών. Οι επίτροποι παίρνουν φορολογούμενη αποζημίωση, που προσδιορίζεται νομίμως.