Η δαιμονοποίηση του Πούτιν από τη Δύση – Ρητορική και πραγματικότητα

Είναι αφέλεια να πιστεύει κάποιος ότι η συστηματική δαιμονοποίηση του Πούτιν από τους Δυτικούς οφείλεται στο γεγονός ότι πρόκειται για έναν αυταρχικό ηγέτη που δεν διακρίνεται για τις δημοκρατικές πρακτικές του. Σύμφωνα με τη δυτική ρητορική είναι ένας απροσχημάτιστος δικτάτορας, ο οποίος έχει στερήσει από το ρωσικό λαό τα αγαθά της δημοκρατίας και της ευημερίας, τα οποία απολαμβάνουν οι πολίτες των δυτικών “παραδείσων”.

Ακόμα κι αν αποδεχθούμε ως αληθή τη δυτική ρητορική, είναι τοις πάσι γνωστό ότι από το 1945 και μετά η Δύση –ιδιαίτερα οι ΗΠΑ ως ηγέτιδα δύναμη– δεν απεχθάνεται ιδιαίτερα τους “δικούς της” δικτάτορες, όσο στυγνοί κι αν είναι. Αντίθετα, τους εναγκαλίζεται εγκάρδια, αρκεί να κρατούν ανοιχτή την πρόσβαση στους εθνικούς φυσικούς πόρους και στις εθνικές αγορές των κρατών, τα οποία υποτίθεται ότι προστατεύουν από κάποιον άλλο κακόβουλο εχθρό. Το ίδιο ισχύει και για τους εισβολείς!

Η Δύση απεχθάνεται και τιμωρεί τους εισβολείς στα εδάφη που η ίδια έχει θέσει υπό την προστασία της. Δεν απεχθάνεται, όμως, καθόλου την εισβολή, ως μέθοδο επιβολής των δικών της συμφερόντων και δια των όπλων επιβολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της φιλελεύθερης δημοκρατίας! Τα παραδείγματα περισσεύουν, από το ασήμαντο νησάκι της Γρενάδας μέχρι το Βιετνάμ, το Λίβανο, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Λιβύη.

Η Δύση έχει δαιμονοποιήσει τον Πούτιν για πολύ πιο πεζούς λόγους και σκοπούς. Το καθεστώς, που ο πρώην “σύντροφος” Πούτιν έχει από το 1999 επιβάλει στη Ρωσία, έχει απομονώσει το μεγαλύτερο τμήμα του γεωοικονομικού χώρου της πρώην Σοβιετικής Ένωσης από τη σαρωτική εισβολή των ανέμων της παγκοσμιοποίησης, οι οποίοι από το 1989 και μετά έχουν ανελέητα ισοπεδώσει τον πλανήτη.

Τα “τείχη” του Πούτιν

Ο Ρώσος πρόεδρος έχει ανορθώσει “τείχη”, μέχρι στιγμής απαραβίαστα στις δυτικές συναλλαγές, τα οποία προστατεύουν τον εθνικό πλούτο της Ρωσίας από τη βουλιμική εκμετάλλευση του δυτικού κεφαλαίου. Έχει ταυτόχρονα περιορίσει την εκμετάλλευση του ρωσικού πλούτου σε μια κλειστή ομάδα εθνικών εκμεταλλευτών, που δικαίως ονομάζουμε “ολιγάρχες”. Αυτοί, ως αντάλλαγμα στηρίζουν ως σήμερα στέρεα το μονολιθικό καθεστώς στη Ρωσία.

Ταυτόχρονα, χωρίς ο ίδιος να παραχωρεί τίποτε από τον εθνικό πλούτο της Ρωσίας, εξάγει επικερδέστατα τα αποθέματα ενέργειας, με τα οποία προνομιακά η φύση έχει προικοδοτήσει τη Ρωσία, μεταβάλλοντας έτσι πρώτιστα την γειτονική Ευρώπη σε ενεργειακό του “όμηρο”. Μία ιδιότυπη δηλαδή πελατειακή και πολιτικοοικονομική σχέση, για την οποίαν η Ευρώπη δεν είχε μέχρι πρότινος καθόλου διαμαρτυρηθεί!

Όλα αυτά συνιστούν πραγματικά περιστατικά. Αποτελούν την υλική πραγματικότητα. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Η υλική πραγματικότητα αντανακλά και στο επίπεδο της ιδεολογίας που με τη σειρά της ανατροφοδοτεί σωρευτικά την πολιτική. Ο τρόπος, με τον οποίον στη συγκεκριμένη περίπτωση την ανατροφοδοτεί, συντελεί στην διαιώνιση “αναχρονιστικών” παραδοσιακών παραστάσεων σε μεγάλο μέρος των κοινωνιών της Δύσης κι όχι μόνο.

Περιχαράκωση του εθνικού κράτους

Το απόρθητο ως σήμερα πολιτικό “κράτος-οχυρό” της Ρωσίας δεν διαφυλάσσει μόνο τον εθνικό πλούτο της από τη δυτική λεηλασία για να τον καρπώνονται οι Ρώσοι εθνικοί “ολιγάρχες”. Συντηρεί ταυτόχρονα το ιστορικό πρότυπο του “εθνικού κράτους” ως πολιτικής μορφής προστασίας και διαχείρισης του εθνικού πλούτου, αλλά και προστασίας της “εθνικής κυριαρχίας”.

Κι αυτό σε μια ιστορική εποχή όπου το παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο επιδιώκει ακριβώς την ισοπέδωση των εθνικών φραγμών και την αποεθνικοποίηση του οικονομικού, πολιτικού και πολιτισμικού χάρτη του πλανήτη. Απώτερος στόχος είναι, βεβαίως, η παράδοση του πλανητικού πλούτου στο κερδοσκοπικό έλεος εκατό μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων, πολιτική-στρατιωτική δύναμη κρούσης των οποίων έχουν μετά το 1980 ανακηρυχτεί οι ΗΠΑ.

Η συντήρηση ενός ισχυρού “αρχετυπικού” κράτους τύπου Βεστφαλίας, που έχει καταφέρει ο Πούτιν στη Ρωσία εις πείσμα των πραγματικών και ιδεολογικών ρυθμών της εποχής, είναι ασφαλώς “κάρφος” στους δυτικούς οφθαλμούς:

• Πρώτον, διότι στερεί από το δυτικό κεφάλαιο, που σήμερα υπερπλεονάζει και πάσχει από έλλειψη επενδυτικών ευκαιριών, τη νομή ενός απέραντου οικονομικού χώρου, το άνοιγμα του οποίου στη δυτική εκμετάλλευση θα προλάμβανε ενδεχομένως την έρπουσα διείσδυση του άλλου πλανητικού κολοσσού, της “ήσυχης δύναμης” (Κίνα).
• Δεύτερον, επειδή το πρότυπο του προστατευτικού έθνους-κράτους που ενσαρκώνει, διατηρεί θεσμικό κύρος ως πολιτικό πρότυπο διαφέντευσης των εθνικών συμφερόντων “χαλάει τη σούπα”. Καλλιεργεί την ελπίδα επιστροφής σε καθεστώς εθνοκρατικού οικονομικού και κοινωνικού προστατευτισμού σε μεγάλο μέρος συντηρητικών εθνικών δυνάμεων σε άλλα κράτη της Δύσης, των ΗΠΑ μη εξαιρουμένων (περίπτωση Τραμπ).

Οι εθνικολαϊκές δυνάμεις που προσδοκούν την αναβίωση της ισχύος του εθνικού προστατευτικού κράτους ευρίσκονται σήμερα σε ανοδική φάση και στην Ευρώπη, επειδή το διεθνοποιημένο χρηματοπιστωτικό πρότυπο οικονομίας έχει φθαρεί στις λαϊκές συνειδήσεις μετά την κρίση του 2008, έτσι όπω αυτή μεταξελίσσεται μέχρι σήμερα. Οι εθνικολαϊκές δυνάμεις, λοιπόν, καιροφυλακτούν να διασπάσουν τον υπερεθνικό ρυθμό πλανητικής ενοποίησης των αγορών.

Η δαιμονοποίηση του Πούτιν

Βεβαίως οι Δυτικοί δεν είναι τόσο αφελείς, ώστε να πιστεύουν ότι η δαιμονοποίηση του Πούτιν, ενός προσώπου, που έχει μετατραπεί σε μαγική εικόνα, επαρκεί για να εξαλείψει τον “εχθρό” που περιγράψαμε προηγουμένως. Απλώς, σε πρώτη φάση η δαιμονοποίηση χρησιμεύει για τη δυσφήμηση ενός πολιτικού προτύπου, που αντιστέκεται ανθεκτικά στα δυτικά συμφέροντα. Σε επίπεδο προπαγάνδας αυτό αποδεικνύεται ότι λειτουργεί. Η ροπή συμπάθειας των απανταχού εθνικολαϊκών κοινωνικών δυνάμεων προς το αυταρχικό ρωσικό πρότυπο υπέστη ρήγματα τουλάχιστον στη Δύση.

Τα αλλεπάλληλα πακέτα δυτικών κυρώσεων ήταν σχεδόν εξαρχής δεδομένο πως δεν είναι ικανές να πλήξουν αποφασιστικά τη ρωσική οικονομία και κατ’ επέκταση μια εθνική κοινωνία που επί σειράν ετών ασκείται στις δυτικές κυρώσεις και από παράδοση είναι εξοικειωμένη σε καθεστώς “μειωμένων προσδοκιών”. Υπερ-αντισταθμίζονται, μάλιστα, από το ενεργειακό μονοπώλιο που δεν μπορεί να στερήσει κανείς από τη Ρωσία. Η εκτόξευση των τιμών φυσικού αερίου και πετρελαίου, μάλιστα, σε συνδυασμό με τη διοχέτευση της ρωσικής ενέργειας σε εναλλακτικές αγορές έχει εκτοξεύσει και τα ρωσικά πλεονάσματα.

Οι περισσότερο εκτεθειμένοι στις διεθνείς οικονομικές συναλλαγές Ρώσοι “ολιγάρχες” έχουν θιγεί. Οι δυτικές κυρώσεις, άλλωστε, εμφαντικά “προσωποποιούνται”. Η Δύση ξέρει ότι μόνο η διάσπαση του “καρτέλ των Ρώσων ολιγαρχών” μπορεί να απειλήσει εκ των έσω την “μονοκρατορία” του Πούτιν. Η προσδοκία αυτή, όμως, δεν δικαιώθηκε από τα γεγονότα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι κυρώσεις μάλλον συσπειρώνουν γύρω από το Κρεμλίνο τους Ρώσους “ολιγάρχες” παρά το αντίθετο.

Το τρίτο σημείο υπομόχλευσης της δυτικής στρατηγικής είναι η ενεργειακή αποκόλληση της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Γερμανίας από τη Ρωσία. Και σ’ αυτό το επίπεδο, η Ουάσιγκτον έχει επιτύχει σε μεγάλο βαθμό τον στόχο της, παρά τις τεράστιες ενεργειακές δυσκολίες που αντιμετωπίζει και θα αντιμετωπίσει πολύ περισσότερο το χειμώνα η Ευρώπη και ειδικά η Γερμανία.

Με αυτό το στρατηγικό τρίπτυχο πορεύεται η Δύση εναντίον του σύγχρονου “εχθρού” στη νέα ψυχροπολεμική περίοδο που εγκαινιάστηκε με την εισβολή στην Ουκρανία, ή για την ακρίβεια το 2014. Για όσα η στρατηγική αυτή δεν μπορεί άμεσα να διασφαλίσει, υπάρχει βεβαίως και η “ανωτέρα δύναμη”. Άρχοντες και αρχόμενοι, εξουσιαστές και εξουσιαζόμενοι, δικτάτορες και δημοκρατικοί ηγέτες ανεξαρτήτως, είμαστε όλοι πρόσκαιροι και θνητοί.