Μητσοτάκης: Τί αλλάζει στην οικονομία λόγω Ουκρανίας – Εκλογές βλέπει ο Τσίπρας

Στην αντιμετώπιση των συνεπειών της ουκρανικής κρίσης στον ενεργειακό τομέα, αλλά και για το επικείμενο ταξίδι του στην Τουρκία και στην συνάντησή του με τον πρόεδρο Ερντογάν αναφέρθηκε στην ομιλία του στην συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι η «η στήριξη επιχειρήσεων, νοικοκυριών και αγροτών θα συνεχιστεί όσο διαρκεί η ενεργειακή αναστάτωση, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία», ενώ για την συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν σημείωσε ότι επιθυμεί πάντα ανοικτούς διαύλους, ωστόσο οι προσδοκίες του «είναι μετρημένες και ρεαλιστικές». Ο κ. Μητσοτάκης απέφυγε να επεκταθεί στην ατζέντα των συζητήσεων και στις θέσεις με τις οποίες προσέρχεται στον διάλογο.

https://youtu.be/ywkj7rVGLQM

Κατ’ αρχήν περιέγραψε το διεθνές τοπίο υπογραμμίζοντας: «Ο πολιτικός χρόνος πυκνώνει, αναδεικνύοντας νέες προτεραιότητες: η μάχη για την ειρήνη και τη νομιμότητα πρωτίστως να συνδυαστεί με πρωτοβουλίες, τολμηρές πρωτοβουλίες, για την αμυντική και ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης. Ο πόλεμος στην Ουκρανία να περιχαρακωθεί από περιφερειακές ζώνες ασφάλειας στην ήπειρό μας. Και, βέβαια, η πολιτική να παρέμβει, επαναφέροντας τις αγορές ενέργειας στο ρόλο τους και θωρακίζοντας το εισόδημα των πολιτών, τις επιχειρήσεις, από υπερβολικές διεθνείς ανατιμήσεις. Με αυτούς τους προσανατολισμούς η κυβέρνηση κινείται στο εσωτερικό μέτωπο, αλλά ταυτόχρονα κινείται και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, αλλά και στο πεδίο της εγγύτερης περιοχής μας».

Για την ενεργειακή κρίση προανήγγειλε ότι μέσα στο επόμενο διάστημα «θα ανακοινώσουμε και να δρομολογήσουμε ένα πλήρες πρόσθετο πρόγραμμα στήριξης, αξιοποιώντας τόσο εθνικούς όσο και ευρωπαϊκούς πόρους». Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι είναι συνεπώς η ώρα της ευρωπαϊκής πολιτικής, και σημείωσε την πρότασή του των έξι σημείων που όπως ανέφερε «έχει μία συγκεκριμένη και ρεαλιστική στόχευση, και αυτή είναι η αποσύνδεση των πολεμικών εξελίξεων από το ράλι των τιμών και η διακοπή της αλληλοτροφοδότησης αυτών των δύο κρίσεων». Επέμεινε πάντως στην πολιτική του για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειες που όπως ανέφερε «είναι μακράν η φθηνότερη μορφή ενέργειας και η μόνη η οποία μπορεί να συμπιέσει προς τα κάτω το συνολικό κόστος της ενέργειας στην Ευρώπη».

Χαμηλές προσδοκίες στην Κωνσταντινούπολη

Για την συνάντησή του στην Κωνσταντινούπολη με τον Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε: «Πάγια θέση μου, άλλωστε, είναι ότι τα “παράθυρα” του διαλόγου μένουν πάντα ανοιχτά, όπως κλειστές μένουν και οι πόρτες μας απέναντι σε οποιαδήποτε απειλή. Ταξιδεύω, λοιπόν, στην Τουρκία την Κυριακή με διάθεση παραγωγική, πολύ περισσότερο όταν τις δυο χώρες μας απασχολούν ήδη ευρύτερα περιφερειακά θέματα. Συνεπώς, ως γείτονες στον χάρτη, ως εταίροι στο ΝΑΤΟ, καλούμαστε να δοκιμαστούμε και στο πεδίο που επιβάλλει η διεθνής συγκυρία. Να κρατήσουμε, δηλαδή, την περιοχή μας μακριά από οποιαδήποτε πρόσθετη γεωπολιτική κρίση και φυσικά να συνταχθούμε με το συμμαχικό πνεύμα το οποίο καταδικάζει τον ιστορικό αναθεωρητισμό και την παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και των συνόρων.

Όπως έχω πει, το γεγονός ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι, ειδικά σε αυτή τη συγκυρία, δεν πρέπει να συζητούμε. Η Ελλάδα μάλιστα έχει κάθε λόγο να επιδιώκει τη συζήτηση, καθώς οι θέσεις μας εδράζονται στη διεθνή νομιμότητα. Οι προσδοκίες μου, συνεπώς, είναι μετρημένες και ρεαλιστικές. Γι’ αυτό και προσέρχομαι σε αυτήν τη συνάντηση με την αυτοπεποίθηση την οποία μας προσφέρουν οι τεκμηριωμένες εθνικές μας απόψεις».

Τέλος αναφέρθηκε στην πανδημία: «…Παρατηρούμε τις τελευταίες μέρες πάλι μία μικρή αύξηση των κρουσμάτων. Κατά συνέπεια, μην θεωρούμε ότι πρέπει καθ’ οποιονδήποτε τρόπο να “σφυρίξουμε λήξη” στην υγειονομική αυτή περιπέτεια μόνο και μόνο επειδή έχει σταματήσει να απασχολεί την επικαιρότητα. Θα πρέπει να εξακολουθούμε να τηρούμε τους βασικούς κανόνες προστασίας και, προφανώς, η επιμονή μας θα εξακολουθεί να στρέφεται στην ανάγκη να συνεχίσουμε το πρόγραμμα του εμβολιασμού. Καθώς θα βαίνουμε προς την άνοιξη και το καλοκαίρι, είναι δεδομένο ότι η κατάσταση θα βελτιώνεται, αλλά θα ετοιμάσουμε από τώρα ένα σχέδιο προετοιμασίας της χώρας για το τι θα συμβεί από τον Σεπτέμβριο και μετά, το οποίο θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε σε επόμενο Υπουργικό Συμβούλιο».

Στην ατζέντα της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου

• Παρουσίαση από τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη και την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας Μίνα Γκάγκα των νομοθετικών πρωτοβουλιών: α) Μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, β) Κύρωση επιμέρους δωρεάς Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τον εξοπλισμό του νέου Γενικού Νοσοκομείου Σπάρτης.
• Παρουσίαση από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα του νομοσχεδίου για την αστική ανάπλαση και αναζωογόνηση.
• Παρουσίαση από τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Τάκη Θεοδωρικάκο των νομοθετικών πρωτοβουλιών: α) Αναβάθμιση της αστυνομικής εκπαίδευσης, β) Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/69 για τη θέσπιση τεχνικών προδιαγραφών για τα όπλα συναγερμού και σηματοδοσίας.
• Παρουσίαση από τον υπουργό Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα του νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/1937 για την προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβάσεις του εθνικού και ενωσιακού δικαίου.
• Εισήγηση από τον υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη για το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Καταπολέμησης της Διαφθοράς.
• Εισήγηση από τον υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη για τον Μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό στη χάραξη δημοσίων πολιτικών.

Η επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν

Προηγουμένως, την ανάγκη να κινηθεί η ΕΕ άμεσα και αποφασιστικά, προκειμένου να μπει φρένο στην άνοδο των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και να προστατευθούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, επισήμανε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε επιστολή του προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.

Ο πρωθυπουργός προτείνει ένα σχέδιο έξι σημείων, στο οποίο περιλαμβάνεται η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, με αναφορά στην υψηλότερη τιμή πριν την περίοδο της κρίσης. Επίσης, ανώτατο όριο μεταβλητότητας στις τιμές με βάση τις ημερήσιες διακυμάνσεις. Προτείνει, ακόμα, την ενίσχυση της εφοδιαστικής επάρκειας με συνεργασία και με την Κίνα για προμήθειες LGN. Η επιστολή Μητσοτάκη προς Φον ντερ Λάιεν έχει ως εξής:

«Σας γράφω αυτή την επιστολή σχετικά με την αυξανόμενη οικονομική απειλή που αφορά την χονδρική αγορά φυσικού αερίου, την οποία πιστεύω πως θα πρέπει άμεσα και αποφασιστικά να αντιμετωπίσουμε, ώστε να αποτρέψουμε να επιφέρει επιπλέον κόστος στις ζωές των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οικονομίες των κρατών-μελών και στην επιτυχή εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Η εξέλιξη των τιμών αναφοράς στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου τους τελευταίους μήνες, και ειδικά από τον Δεκέμβριο του 2021, δεν καθοδηγείται πια από τις κανονικές δυνάμεις της προσφοράς, όπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και της Ομάδας Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην πραγματικότητα, καθοριστικό ρόλο πλέον στη διαμόρφωση των τιμών διαδραματίζουν πολιτικές δηλώσεις και φόβοι που πηγάζουν από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που οδηγούν σε αβεβαιότητα, τεράστιες διακυμάνσεις τιμών και κερδοσκοπία».

Αυξήσεις παρά την επάρκεια

«Η κρίση που είναι σε εξέλιξη στην Ουκρανία έχει ουσιαστικά παρακάμψει τους φυσικούς μηχανισμούς διαμόρφωσης των τιμών και δυστυχώς κάθε προσπάθεια εκ μέρους της Ένωσής μας μέχρι τώρα, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα, δεν κατέστη δυνατόν να αντισταθμίσει το τεράστιο βάρος που επωμίζονται τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Το παράδοξο είναι πως ούτε η παραγωγική δυνατότητα ούτε οι εφοδιαστικές αλυσίδες φυσικού αερίου έχουν επηρεαστεί από την τρέχουσα κρίση. Αυτό σημαίνει πως δεν έχουμε πρόβλημα ποσότητας, αλλά έχουμε πρόβλημα στις τιμές.

Σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα αυτό μπορεί να αμβλυνθεί, μειώνοντας την εξάρτηση της Ένωσης από το Ρωσικό φυσικό αέριο. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, ωστόσο, πιστεύω ότι μία στοχευμένη και χρονικά περιορισμένη παρέμβαση στην αγορά είναι απαραίτητη προκειμένου να ομαλοποιήσουμε την κατάσταση. Όλα αυτά τα μέτρα θα πρέπει να εστιάζουν στις τιμές του φυσικού αερίου και όχι στις ποσότητες, θα πρέπει να εφαρμοστούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, και να έχουν σαφώς προσδιορισμένες προϋποθέσεις ενεργοποίησης, αλλά και ρήτρες εξόδου. Με μία τέτοιου είδους παρέμβαση στην αγορά, η Ένωσή μας μπορεί να προστατεύσει τα μέλη της, σταματώντας την “εργαλειοποίηση” του φυσικού αερίου σε βάρος των οικονομιών μας και αποσυνδέοντας την γεωπολιτική απο την ενεργειακή κρίση, χωρίς να επηρεάζεται η παραγωγή και η προσφορά του φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι απίθανο το πρόβλημα αυτό να εκλείψει μόλις υποχωρήσει η ζήτηση για αέριο θέρμανσης. Αν δεν δράσουμε τώρα,το πρόβλημα θα συνεχιστεί στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος -που συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής- τους επόμενους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού, θέτοντας ένα τεράστιο βάρος στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις».

Οι προτάσεις Μητσοτάκη

«Κατόπιν προσεκτικής αξιολόγησης των διαθέσιμων επιλογών, θα ήθελα να σας προτείνω ένα “Σχέδιο Έξι Σημείων”. Κάθε στοιχείο του Σχεδίου έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει την υφιστάμενη κλιμάκωση που παρατηρείται στη χονδρική αγορά του φυσικου αερίου.

1. Πλαφόν Τιμών: Πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, το οποίο θα έχει ως σημείο αναφοράς την ιστορικά υψηλότερη τιμή αερίου πριν από την κρίση

2. Ημερήσιο Όριο Τιμών ως Προστατευτικό Μέτρο: Ένα εύρος διακύμανσης στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, για παράδειγμα της τάξεως του +/- 10%

3. Καθορισμός Τιμών σε περίπτωση Έκτακτης Ανάγκης: Καθορισμός τιμών στο Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων, ως μέτρο έκτακτης ανάγκης στην περίπτωση που υπάρξουν ανακοινώσεις που αφορούν τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία

4. Πλαφόν στο Κέρδος: Πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους στην χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα της τάξεως του 5%, βάσει της παρακολούθησης του κόστους παραγωγής από τους ρυθμιστές της αγοράς και το Σταθμισμένο Κόστος Παραγωγής Ενέργειας (LCOE) στις μονάδες παραγωγής.

5.Εμπόριο με Φυσική Παράδοση: Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να επιτραπεί, η επιλογή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που θα επιτρέπει τις συναλλαγές μόνο με φυσική παράδοση.

6.Ενίσχυση Ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου συνδέοντας τις αγορές ΗΠΑ/ ΕΕ/ Ασίας. Για παράδειγμα, ενισχύοντας τη συνεργασία με την Κίνα όσον αφορά τα φορτία Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), με πιθανό πλαφόν στο κόστος μεταφοράς για να εξουδετερωθούν κίνητρα κερδοσκοπίας».

Υποχρέωση να παρέμβει η ΕΕ

«Όλες αυτές οι επιλογές αποτελούν σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά που έχουν χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν σε έκτακτες περιπτώσεις σε άλλες αγορές, με στόχο την εξισορρόπησή τους, ενώ σε κάποιες άλλες αγορές συνιστούν πάγια χαρακτηριστικά. Πιστεύω ακράδαντα πως οι ασυνήθιστες εποχές επιβάλλουν ασυνήθιστα μέτρα. Οι ενέργειες αυτές αποβλέπουν μόνο στην προστασία της εύρυθμης λειτουργίας της χονδρικής αγοράς αερίου, η οποία έχει υποστεί μεγάλη πίεση εξαιτίας της διαρκώς εντεινόμενης κρίσης στην Ουκρανία, με σοβαρές συνέπειες και στην ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το αέριο.

Ενώ ο μεσομακροπρόθεσμος στόχος θα πρέπει να είναι η επιστροφή σε μια αγορά που λειτουργεί κανονικά, είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων και των ρυθμιστών να παρεμβαίνουν όταν έκτακτες περιστάσεις διαταράσσουν κατά τα άλλα υγιείς μηχανισμούς της αγοράς.

Το Σχέδιο Έξι Σημείων έχει σχεδιαστεί για να προστατεύσει και να επαναφέρει τις αγορές χονδρικής φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι πολίτες και οι οικονομίες των κρατών-μελών της, αλλά και η παγκόσμια οικονομία, δεν θα υποφέρουν αδικαιολόγητα σε μια περίοδο που ήδη χαρακτηρίζεται από μεγάλες προκλήσεις.

Ελπίζω ότι θα βρείτε το σκεπτικό μου και την πρότασή μου επίκαιρα και παραμένω στη διάθεσή σας για μια πιο λεπτομερή ανταλλαγή απόψεων πάνω στο ζήτημα».

Επίθεση Τσίπρα

Ευθύνες στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για την «κλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης που μπορεί να επιφέρει σοβαρότατες συνέπειες στην κοινωνική συνοχή και στην λειτουργία της οικονομιας», απέδωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας κατά τη σημερινή συνεδρίαση του Πολιτικού Κέντρου. Με αυτά τα δεδομένα εκτίμησε ο κ. Τσίπρας το ενδεχόμενο εκλογών είναι εξαιρετικά πιθανό και ζήτησε την εκλογική ετοιμότητα του κόμματος.

Σύμφωνα με το γραφεί Τύπου της Κουμουνδούρου ο κ. Τσίπρας ανέφερε: «Η ευθύνη Μητσοτάκη είναι δραματική. Αποδόμησε την ενεργειακή στρατηγική της χώρας και έφερε την τρομακτική ακρίβεια πολύ πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. Δούλεψε για τα funds και τα καρτέλ της ενέργειας και όχι για τους καταναλωτές. Φοβάμαι ότι υπάρχει κίνδυνος όχι μόνο για διόγκωση της ενεργειακής φτώχειας αλλά και για επιστροφή σε συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης. Με αυτά τα δεδομένα δεν αποκλείεται ο κος Μητσοτάκης να επιλέξει να δραπετεύσει άμεσα. Οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι για εκλογές πολύ σύντομα και ακόμη πιο έτοιμοι να αναλάβουμε την ευθύνη να βγάλουμε ξανά τη κοινωνία και την οικονομία από μια κρίση που κυβέρνηση της δεξιάς μας κληρονομεί».

Ο κ. Τσίπρας ζήτησε την λήψη μέτρων για να «μην γίνει η κρίση ανθρωπιστική τραγωδία και πρόσθεσε ότι οι καταστροφικές επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην ενέργεια, έχουν αφήσει την κοινωνία, την οικονομία και τους πολίτες έρμαιο της κρίσης».

Στην δήλωσή του αναφέρει: Η βίαιη απολιγνιτοποίηση, η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και των ηλεκτρικών δικτύων, η δέσμευση του ηλεκτρικού μίγματος στο εισαγόμενο φυσικό αέριο, αποδόμησαν την ενεργειακή στρατηγική της χώρας και έφεραν σε αδιέξοδο επιχειρήσεις και νοικοκυριά πολύ πριν ξεσπάσει ο πόλεμος». Ακολούθως κατηγορεί την κυβέρνηση ότι «Η απουσία ελέγχων στην αγορά, η ανοχή στις εναρμονισμένες πρακτικές και στην αισχροκέρδεια των ηλεκτροπαραγωγών εταιρειών, η επίμονη άρνηση διατίμησης στις αυξήσεις, δεν αποσκοπούσαν παρά στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων σε βάρος της οικονομίας και της κοινωνίας».

Απευθυνόμενος προς τον πρωθυπουργό αναφέρει: «Σήμερα που ακόμη και η Κομισιόν προτρέπει τα κράτη-μέλη να βάλουν διατίμηση, μέχρι και να κρατικοποιήσουν υποδομές αν χρειαστεί, ο κ. Μητσοτάκης παριστάνει τον ανήξερο, στέλνει δήθεν επιστολές και υπόσχεται νέα μέτρα στήριξης. Αναρωτιέμαι αν έχει έστω κατανοήσει τις επιπτώσεις των εγκληματικών του επιλογών. Αν έχει συνειδητοποιήσει σε τι τραγικό αδιέξοδο έχει φέρει ήδη την ελληνική κοινωνία».

Ο Αλέξης Τσίπρας αναπτύσσει τις θέσεις του υποστηρίζοντας ότι η χώρα χρειάζεται άμεσο επανασχεδιασμό της Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής: «Με χρονική μετάθεση της απολιγνιτοποίησης και επανέναρξη δραστηριότητας στα λιγνιτικά πεδία. Με επαναφορά του δημόσιου και κοινωφελούς χαρακτήρα της ΔΕΗ. Με ακύρωση της διαδικασίας διάλυσης και πώλησης της ΛΑΡΚΟ, που υπό τις σημερινές συνθήκες αύξησης των τιμών του νικελίου, καθίσταται ξανά στρατηγικής σημασίας».

Προτείνει μέτρα άμεσα και ουσιαστικά για να ανακόψουν την ακρίβεια:

• Πλαφόν στις τιμές ρεύματος και φυσικού αερίου στους λογαριασμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
• Άμεση μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα.
• Άμεση μείωση του ΦΠΑ στα βασικά προϊόντα διατροφής.
• Αύξηση του κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ.

Συνεχίζοντας την επίθεση στον πρωθυπουργό αναφέρει: «Ο κ. Μητσοτάκης αντί να παριστάνει τον πρωθυπουργό περιορισμένης ευθύνης, τον πρωθυπουργό της δικαιολογίας, είναι καλύτερα να δρομολογήσει τις διαδικασίες προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία, ώστε η χώρα να αποκτήσει κυβέρνηση ευθύνης, για να μην εξελιχθεί η σημερινή κρίση σε ανθρωπιστική τραγωδία».