Μπορούμε να περάσουμε στην Προεδρική Δημοκρατία;

Στο τελευταίο του άρθρο ο κ. Μάκης Ανδρονόπουλος καταρρίπτει πλήρως τους ισχυρισμούς του Κυριάκου Μητσοτάκη περί δημοσιονομικής σταθερότητας και -αναμενόμενης- αναπτύξεως. Τα στοιχεία που αντλεί από την δημοσίευση του οικονομολόγου κ. Γιώργου Προκοπάκη είναι απλώς αναμφισβήτητα. Ο κ. Ανδρονόπουλος, με μια απλή παράθεση των αντιφάσεων και αποτυχιών της κυβερνητικής πολιτικής, καταδεικνύει και την φενάκη της πολιτικής σταθερότητας. Μέχρι το σημείο αυτό ταυτίζομαι πλήρως.

Όμως, στη συνέχεια του άρθρου του κ. Ανδρονόπουλου υπάρχει ης εξής παράγραφος, την οποία παραθέτω αυτούσια: «Σε αυτή την οραματική προσέγγιση, χωράει και μία αλλαγή πολιτεύματος; Να γίνουμε Προεδρική Δημοκρατία, στην οποία ουκ ολίγοι καλοπροαίρετοι βλέπουν υπέρβαση του πολιτικάντικου πολιτεύματός μας; Βέβαια, το Σύνταγμα δεν προβλέπει τέτοιου τύπου αναθεώρηση. Για να πάμε σε Συντακτική Βουλή, πρέπει να υπάρξουν συνθήκες με μείζονες πολιτικές κρίσεις (πόλεμος, επανάσταση, καταστροφές) που δικαιολογούν την άμεση κυριαρχία του λαού στις εξελίξεις, όπου η νομιμοποίηση του εγχειρήματος ολοκληρώνεται με την αποδοχή του νέου Συντάγματος μετά από δημοψήφισμα».

Δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο κ. Ανδρονόπουλος βλέπει οτιδήποτε το οραματικό στην -αφόρητα διαχειριστική, κοντόφθαλμη και ανέμπνευστη- πολιτική, αλλά και στους ισχυρισμούς, του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οπωσδήποτε, δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο πρωθυπουργός έχει κατά νου έναν πολιτειακό μετασχηματισμό. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε τεράστια έκπληξη δεδομένων των υπολοίπων απόψεων του Κυριάκου Μητσοτάκη και της εν γένει πολιτικής του.

Άλλωστε, τόσο ο μακαρίτης Κωνσταντίνος Μητσοτάκης όσο και η Ντόρα Μπακογιάννη έχουν, ήδη από το 2011 (όταν την πρωτοβουλία στη σχετικής δημοσίας συζητήσεως είχαν πάρει ο καθηγητής του Παντείου Αθανάσιος Διαμαντόπουλος και ο γνωστός Δικηγόρος κ. Χάρης Οικονομόπουλος), μετά βδελυγμίας απορρίψει κάθε σχετική πρόταση ως αποσταθεροποιητική και ανεφάρμοστη.

Οι δυνατότητες αναθεώρησης

Aς περάσουμε, όμως, στην ουσία του σχολίου του κ. Ανδρονόπουλου. Είναι όντως μη προβλεπόμενη μια τέτοιου τύπου αναθεώρηση; Η απάντηση είναι ρητώς και κατηγορηματικώς όχι! Η αλλαγή του τρόπου διακυβερνήσεως, από πρωθυπουργικό σε προεδρικό, δεν θίγει τον χαρακτήρα του πολιτεύματος ως αβασίλευτης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Ούτε θα επανέλθει η βασιλεία, ούτε θα καταργηθεί ο κοινοβουλευτισμός.

Αντιθέτως, θα ενισχυθεί η κοινοβουλευτική διαδικασία και εξουσία αφού το κοινοβούλιο και οι βουλευτές θα αποδεσμευθούν από την τυραννία της δεδηλωμένης, η οποία αποτελεί την καλύτερη δικαιολογία -δηλαδή αφορμή- για την επιβολή της κομματικής πειθαρχίας, δηλαδή της απόψεως του Πρωθυπουργού! Όμως, το ίδιο το σύνταγμα προβλέπει τον πλήρη διαχωρισμό των εξουσιών, ο οποίος μόνον στο πλαίσιο του προεδρικού συστήματος διακυβερνήσεως (και όχι πολιτεύματος) μπορεί να επέλθει.

Συνεπώς, δεν απαιτείται Συντακτική Συνέλευση με όλους τους κινδύνους που αυτή συνεπάγεται, νομικούς και πολιτικούς. Απαιτείται, απλώς, ευρεία ερμηνεία του Άρθρου 116 του συντάγματος περί αναθεωρητέων διατάξεων. Όμως, και πέραν αυτής της απόψεως, επικαλούμαι την πρόταση του κ. Χάρη Οικονομόπουλου, όπως την διατύπωσε την 9η Μαρτίου 2011, σε ομιλία του στην Τράπεζα της Ελλάδος, παρουσία της δικαστικής ηγεσίας και πλήθους πολιτικών προσώπων:

«Για να κυβερνηθεί αποτελεσματικά η χώρα, πιστεύω ότι χρειάζεται αναθεώρηση ακόμη και ορισμένων Μη Αναθεωρητέων Διατάξεων. Η αναθεώρηση αυτή δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με δημοψήφισμα. Δεν μπορεί οι επιλογές της Βουλής του 1975 περί Μη Αναθεωρητέων Διατάξεων να δεσμεύουν κάθε Βουλή, εσαεί και επ’ άπειρον. Και δεν μπορούμε να ακούμε ότι μόνο με πραξικόπημα μπορούν να αλλάζουν κάποια πράγματα. Μια τέτοια άποψη δεν χωράει στην ουσία της Δημοκρατίας. Το δημοψήφισμα είναι υπέρτατο εργαλείο έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας.»

Γεννάται, στο σημείο αυτό, το ακόμη πιο ουσιώδες ερώτημα: Έστω ότι έχει δίκιο ο κ. Οικονομόπουλος και όσοι υποστηρίζουμε την κάμψη της αυστηρής ερμηνείας του άρθρου 116 και είναι ανοιχτός ο δρόμος μιας αναθεωρήσεως, η οποία θα μετατρέψει το σύστημα διακυβερνήσεως σε Προεδρικό. Όμως, θέλει, όντως, κάτι τέτοιο ο ελληνικός λαός; Θα μπούμε στην βασανιστική διαδικασία μιας τόσο σημαντικής αναθεωρήσεως και ενός δημοψηφίσματος μόνον και μόνον επειδή το λέει ο -έγκριτος δικηγόρος έστω- κ. Οικονομόπουλος και κάποιοι αρθρογράφοι όπως εγώ;

Τί λένε οι δημοσκοπήσεις

Αντί άλλης απαντήσεως παραθέτω τα ευρήματα δημοσκοπήσεως της Kappa Research, ήδη από το 2007: Ποσοστό 46,8% δηλώνει ότι θα προτιμούσε την Προεδρική Δημοκρατία, όπου ο Πρόεδρος θα έχει περισσότερες εξουσίες και θα εκλέγεται απευθείας από τον λαό, έναντι του σημερινού πολιτεύματος της Προεδρευομένης Δημοκρατίας με ισχυρό πόλο τον Πρωθυπουργό, η οποία με ποσοστό 39,9% έρχεται δεύτερη στην προτίμηση των ερωτηθέντων. Έκπληξη αποτελεί η τρίτη επιλογή: Το 11,6% όσων συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνει υπέρ της Βασιλευομένης Δημοκρατίας!

Κλείνω εδώ το σημερινό άρθρο. Περί της αναγκαιότητος και σκοπιμότητος εισαγωγής του προεδρικού συστήματος και του πλήρους διαχωρισμού των εξουσιών έχω αναφερθεί σε παλαιότερα άρθρα μου, δεν υπάρχει λόγος να τα επαναλάβω. Υπενθυμίζω, μόνον, ότι το σύστημα αυτό περιέχει ισχυρές δικλείδες ασφαλείας, τις οποίες αν είχαμε στη παρούσα συγκυρία πολλά δεινά μας θα είχαν αποφευχθεί η μετριασθεί.

Θα επανέλθω σε επόμενο κείμενο με προτάσεις επί του τι πρέπει να κάνουμε σήμερα και πως μια τολμηρή αναθεώρηση μπορεί να μας βγάλει από το πολιτικό τέλμα και να αποτρέψει την επερχόμενη κατάρρευση. Ευελπιστώ το παρόν κείμενο να αποτελέσει σημαντική συμβολή στην έναρξη ενός ουσιώδους διαλόγου επί των αναγκαίων θεσμικών αλλαγών.