Στα δύο η ΕΕ για το αέριο – Προσωρινό πλαφόν τιμών προτείνει η Φον ντερ Λάιεν

Η ενεργειακή κρίση θα βρεθεί εκ νέου στο επίκεντρο των συζητήσεων των 27 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των χωρών μελών της ΕΕ στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής στην Πράγα, αύριο και μεθαύριο, 6-7 Οκτωβρίου. Το ερώτημα είναι αν θα γίνει συμβιβασμός με βάση την πρόταση της Γερμανίας, για αποσύνδεση της τιμής ρεύματος από το αέριο ή επάνω στην πρόταση που υπογράφουν 15 χώρες, για επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου συνολικά. Μιλώντας το πρωί στο Ευρωκοινοβούλιο η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έκανε λόγο για μία προσωρινή επιβολή πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο. 

Σύμφωνα με προσχέδιο συμπερασμάτων οι ηγέτες της ΕΕ θα καλέσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει εφαρμόσιμες λύσεις για τη μείωση των τιμών, μέσω και του καθορισμού ανώτατου ορίου των τιμών του φυσικού αερίου, παραπέμποντας ουσιαστικά τις αποφάσεις στο επόμενο Συμβούλιο. Στο έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας της 30ής Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή άφησε ανοιχτή τη δυνατότητα επιβολής ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το μέτρο αυτό, όπως σημειώνουν ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, συνεπάγεται σημαντικό δημοσιονομικό κόστος και δεν ικανοποιεί αρκετές χώρες, μεταξύ άλλων την Ελλάδα, την Ιταλία, το Βέλγιο. Γι’ αυτό και 15 χώρες αντιπροτείνουν την επιβολή πλαφόν συνολικά στις τιμές του ρωσικού αερίου και όχι μόνο για το σκέλος της παραγωγής ρεύματος. Διαφορετικά, όπως επισημαίνουν θα επιβαρυνθεί σημαντικά το μέρος της παραγωγής που έχει ως καύσιμο το φυσικό αέριο, ενώ δεν θα επιβαρυνθεί τόσο η γερμανική παραγωγή, χάρη στις γενναίες επιδοτήσεις από το νέο πακέτο Σολτς, συνολικού ύψους 200 δισ. ευρώ.

Από την άλλη η πρόταση της Επιτροπής θεωρείται συμβιβαστική από τη Γερμανία, σε συνδυασμό με τις προτάσεις για αποσύνδεση της τιμής του ρεύματος από την τιμή του φυσικού αερίου. Παράλληλα η Γερμανία λέει ναι στην κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, όμως και αυτή είναι μία εξωραϊστική πρόταση, καθώς θα πρόκειται για αγορές που θα γίνουν του χρόνου. Τώρα με την συμβιβαστική πρόταση Φον ντερ Λάιεν για προσωρινό πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου, το παιχνίδι θα παιχθεί στην διάρκεια αυτής της… προσωρινότητας.

Το προσχέδιο συμπερασμάτων

«Οι προσπάθειές μας για να εγγυηθούμε την ασφάλεια του εφοδιασμού και τη μείωση των τιμών της ενέργειας πρέπει να συνεχιστούν. Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά μας του Μαρτίου, του Μαΐου και του Ιουνίου του 2022, καλούμε την Επιτροπή να εργαστεί επειγόντως πάνω στις ακόλουθες ενέργειες προκειμένου να αναπτύξει οδικό χάρτη για τους επόμενους μήνες:

• Επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με εταίρους για την αναζήτηση αμοιβαία επωφελών σχέσεων που οδηγούν σε ασφάλεια εφοδιασμού και χαμηλότερες τιμές εισαγωγής για την ΕΕ, ιδίως μέσω της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ.
• Εφαρμόσιμες λύσεις για τη μείωση των τιμών μέσω του ανώτατου ορίου των τιμών του φυσικού αερίου.
• Ανάπτυξη πιο αντιπροσωπευτικού δείκτη αναφοράς για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ) που αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες της αγοράς.
• Επιτάχυνση των εργασιών για τη διασφάλιση της καλής λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών και τον περιορισμό της υπερβολικής αστάθειας των τιμών.»

Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται επίσης να τονίσουν στο κείμενο των συμπερασμάτων ότι στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής (20ή-21η Οκτωβρίου) θα συζητήσουν τα επόμενα βήματα για την επίτευξη πλήρους Ενεργειακής Ένωσης, που «θα εξυπηρετεί τον στόχο για την ευρωπαϊκή ενεργειακή κυριαρχία και την κλιματική ουδετερότητα».

Οι εξαιρέσεις της Ουγγαρίας

Παράλληλα στη Σύνοδο Κορυφής θα τεθεί και το όγδοο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που ως επί το πλείστον εστιάζεται στην ενέργεια, με την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου. Η Ουγγαρία που απειλούσε με βέτο, πέτυχε την εξαίρεση του αργού πετρελαίου που προμηθεύεται από την Ρωσία μέσω του αγωγού και απέσυρε τις επιφυλάξεις της για το πετρέλαιο, αλλά, διατηρεί επιφυλάξεις στο φυσικό αέριο, όπου επίσης δεν θέλει πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου, καθώς η κυβέρνηση Όρμπαν έχει προνομιακές τιμές από την κυβέρνηση Πούτιν.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας Πέτερ Σιγιάρτο ανακοίνωσε επίσης ότι δεν προβλέπονται για τους σταθμούς πυρηνικής ενέργειας, θέμα το οποίο επίσης ετέθη από την ουγγρική αντιπροσωπεία, καθώς υπάρχει συμφωνία με την Ρωσία για την κατασκευή ρωσικού πυρηνικού εργοστασίου ηλεκτρινής ενέργειας στην Ουγγαρία. «Διαπραγματευτήκαμε σκληρά και διασφαλίσαμε ότι το ανώτατο όριο της τιμής του πετρελαίου δεν ισχύει για τις παραδόσεις αγωγών (έτσι ακριβώς αγοράζουμε αργό ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή μας ασφάλεια) και, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, για το πετρέλαιο που παραδίδεται δια θαλάσσης», δήλωσε ο Σιγιάρτο.

Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ

Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συμφώνησαν χθες, με κοινή δήλωσή τους, «να αντιμετωπίσουν την αύξηση των τιμών στην ενέργεια με μέτρα προσωρινά και στοχευμένα στους πιο ευάλωτους». Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου, στη συνέντευξη Τύπου, λίγο μετά τη λήξη της συνεδρίασης των υπουργών του Eurogroup στο Λουξεμβούργο. Tόνισε επίσης, ότι οι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν ότι πρέπει να αποφύγουν πολιτικές που θα προσθέσουν κινδύνους στις πληθωριστικές πιέσεις. «Αυτή η καθοδήγηση θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στους εθνικούς προϋπολογισμούς για το επόμενο έτος και θα επανέλθουμε σε αυτό το θέμα σύντομα, στο πλαίσιο υποβολής των σχεδίων των προϋπολογισμών», πρόσθεσε ο πρόεδρος του Eurogroup.

Από την πλευρά του, ο Επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι δήλωσε ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία οδηγεί την οικονομία σε πολύ σύνθετη κατάσταση. Όπως είπε, «το πρώτο εξάμηνο του έτους υπήρχε ισχυρή ανάπτυξη, όμως τους τελευταίους τρεις μήνες πέφτει η εμπιστοσύνη καταναλωτών και επιχειρήσεων, ενώ ο πληθωρισμός το Σεπτέμβριο έφτασε σε επίπεδο ρεκόρ 10% στην Ευρωζώνη».

Οι επίτροποι για κοινό δανεισμό

Οι επίτροποι Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι και Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν με κοινό άρθρο τους σε ευρωπαϊκές εφημερίδες δηλώνουν ότι «η σημερινή κρίση απαιτεί αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και προτείνουν «κοινό δανεισμό των 27 για την αντιμετώπιση της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας που απειλεί να βυθίσει το ευρωπαϊκό μπλοκ στην ύφεση». Προτείνουν δηλαδή, επανάληψη του σχήματος της κοινής έκδοσης χρέους που εφαρμόσθηκε κατά την πανδημία της Covid-19 για την υποστήριξη των θέσεων εργασίας που διαφορετικά θα είχαν χαθεί, κάτι που απορρίπτει κατηγορηματικά η Γερμανία, αλλά και η Ολλανδία, ενώ ανάλογη αναμένεται και η στάση της Δανίας.

«Η ενεργειακή κρίση και η κλιμάκωση της κοινωνικής οργής σε μία συγκυρία πληθωρισμού σε επίπεδα ρεκόρ και αστρονομικών τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας μας έχουν φέρει σε ένα ακόμη σταυροδρόμι», γράφουν οι δύο επίτροποι στο άρθρο που δημοσιεύεται στις εφημερίδες Irish Times, Corriere Della Sera και Frankfurter Allgemeine.

«Είναι μία ευκαιρία για την επαναδιατύπωση, μέσω αποφασιστικής δράσης, των αρχών της αλληλεγγύης και της από κοινού δράσης. Είναι σημαντικότερο από ποτέ να αποφύγουμε τον κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς με το στήσιμο μια κούρσας επιδοτήσεων και θέτοντας υπό αμφισβήτηση τις αρχές της αλληλεγγύης και της ενότητας που αποτελούν τα θεμέλια του ευρωπαϊκού μας σχεδίου», γράφουν οι δύο επίτροποι.

Η πρότασή τους έρχεται την ώρα που το πακέτο ύψους 200 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοίνωσε η Γερμανία για την στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων προκαλεί ανησυχίες στις κυβερνήσεις της ΕΕ που δεν έχουν την δυνατότητα να ανταγωνισθούν το Βερολίνο με αντίστοιχου μεγέθους πακέτα στήριξης, για τον δίκαιο ανταγωνισμό στην ενιαία αγορά.

Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρινό Λε Μερ δήλωσε στο Bloomberg πως «η έκδοση νέου κοινού χρέους της ΕΕ δεν προσφέρει τη σωστή λύση στην ενεργειακή κρίση, καθώς η κατάσταση απαιτεί εσπευσμένες αποφάσεις και άμεση λήψη μέτρων, όπως εγγυήσεις για τον δανεισμό των χωρών-μελών» και άμεσα-κοινά μέτρα ενεργειακής πολιτικής.