O Επιτάφιος του Περικλή στα αλβανικά – Αφορμή για τη δημοκρατία στα Τίρανα

Ήταν αλλιώτικη από τύπους και ουσία η παρουσίαση έκδοσης στην αλβανική γλώσσα για πρώτη φορά ο “Επιτάφιος του Περικλή” (από τον Θουκυδίδη) σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε σε αίθουσα κεντρικού ξενοδοχείου στα Τίρανα, στις 16 Νοεμβρίου. Για το ελληνικό και ίσως το διεθνές περιβάλλον πολιτικών, φιλοσόφων, νομικών, ιστορικών, φιλολόγων και διανοουμένων εν γένει, πρόκειται για συζήτηση ίσως κορεσμένη. Όχι για την Αλβανία όμως.

Ενώ υπήρχαν αναφορές για τον “Επιτάφιο” από μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες και από αποσπασματικές μεταφράσεις στην αλβανική, το πλήρες κείμενο της εξαιρετικής αυτής ομιλίας είναι πλέον διαθέσιμο και στα αλβανικά με πρωτοβουλία που ανέλαβε και διεκπεραίωσε ο Βαγγέλης Ντούλες, πρόεδρος του ΚΕΑΔ (Κόμμα Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων – πολιτικού βραχίονα της ελληνικής μειονοτικής οργάνωσης “Ομόνοια”).

Είναι μια λεπτομέρεια με σημασία η μετάφραση από τον συγκεκριμένο. Όχι, μόνο διότι είναι πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας και άριστος γνώστης της μητρικής του ελληνικής γλώσσας. Ούτε διότι διετέλεσε επί σειρά ετών μεταφραστής γραπτού και προφορικού λόγου του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, που είναι γνωστός για την υψηλών θεολογικών και φιλολογικών προδιαγραφών γλώσσα του.

Έχει σημασία κυρίως επειδή ο Βαγγέλης Ντούλες είναι και φιλόλογος και πολιτικός. Πρόκειται για λεπτομέρεια που εμμέσως υπογράμμισε στην κεντρική ομιλία της εκδήλωσης ο πρώην υπουργός Οικονομικών και Εσωτερικών Αλέκος Παπαδόπουλος, παρατηρώντας ότι από τις μεταφράσεις στη νέα ελληνική καλύτερη μπορεί να κριθεί η υπό του Ελευθερίου Βενιζέλου. Και τούτο διότι εκείνος ως κατεξοχήν πολιτικός άνδρας μπορούσε καλύτερα να καταλάβει τι θέλει να μας πει μέσα από τον σπάνια πυκνό λόγο του ο Περικλής.

Ο Αλέκος Παπαδόπουλος εξ άλλου προλογίζει την έκδοση και υπήρξε παρασκηνιακά ο παράγοντας παρότρυνσης για την ολοκλήρωση της προσπάθειας. Χάρη στον Εκδοτικό Οίκο “Το Ένα” το κείμενο αυτό έγινε πλέον προσιτό και για το αλβανικό αναγνωστικό κοινό, το οποίο πρέπει να ομολογηθεί ότι τίμησε την προσπάθεια ανάλογα. Ας αναφερθεί ότι για την έκδοση και τη μεταφραστική προσπάθεια στην αλβανική μίλησε στην εκδήλωση ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, συγγραφέας και γνωστός διανοούμενος Μπεσνίκ Μουσταφάι.

Στο κοινό που παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και “παραβιάζοντας” με την καλή έννοια τα χρονικά περιθώρια που συνηθίζονται σε ανάλογες εκδηλώσεις, ξεχώριζαν τέσσερις πρώην υπουργοί Εξωτερικών, Εθνικής Οικονομίας, Υγείας, Δικαιοσύνης, Ευρωπαϊκής Ένταξης, Δημόσιας Τάξης κ.α.), καθώς και βουλευτές, πολιτικοί αναλυτές, δημοσιογράφοι, ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών κ.α. Απόδειξη της εκτίμησης στο πρόσωπο του μεταφραστή Βαγγέλη Ντούλε, αλλά και φίλοι του Αλέκου Παπαδόπουλου, ο οποίος, και ως Ηπειρώτης, έχει διαχρονικά αναπτύξει σχέσεις ειλικρινούς φιλίας και εμπιστοσύνης με πολλούς από τον πολιτικό κόσμο της Αλβανίας και βεβαίως του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, ο οποίος δικαίως τον θεωρεί μέλος του…

Τα μεγάλα ΜΜΕ, τηλεοπτικοί σταθμοί που καλύπτουν πλέον του 80% της τηλεθέασης, κάλυψαν την εκδήλωση στα δελτία ειδήσεων και σε ειδικές εκπομπές. Το βιβλίο σε πολύ υψηλή ποιότητα εκτύπωσης, σελιδοποίησης και βιβλιοδεσίας (το εξώφυλλο με σκίτσο του Θουκυδίδη φιλοτέχνησε ο σπουδαίος εικαστικός Χρήστος Παπανικολάου) συμπεριλαμβάνει τον Επιτάφιο του Περικλή στο πρωτότυπο, στη Νέα Ελληνική, την Αλβανική και Αγγλική μετάφραση. Τον πρόλογο του Αλέκου Παπαδόπουλου επίσης στις τρεις γλώσσες.

Στην ειδική κατηγορία του ιστορικού και φιλοσοφικού βιβλίου, όπως επισήμανε ο εισηγητής Μπεσνίκ Μουσταφάι είναι ίσως το καλύτερο που προσφέρει η φετινή διοργάνωση της Έκθεσης Βιβλίου που συνεχίζετε στα Τίρανα. Όπως στην εισαγωγή αναφέρθηκε η παρουσίαση του βιβλίου στην ουσία ήταν αφορμή πολιτικού προβληματισμού για τη δημοκρατία, την ποιότητα του δημοσίου βίου, τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά ζητήματα και εν τέλει για τα χαρακτηριστικά του πολιτικού.

Όπως όλα αυτά τα ποιοτικά και ουσιαστικά χαρακτηριστικά με θαυμαστό τρόπο μας τα κληροδοτεί ο Θουκυδίδης, ο οποίος και αποθανάτισε τον περίφημο αυτό λόγο, ουσιαστικά πολιτικής φιλοσοφίας, του πρώτου πολίτη της Αθήνας, του Περικλή. Λόγο εκφωνημένο σε μια κρίσιμη περίοδο, όταν οι θεσμοί δοκιμάζονταν και η κοινωνία καλείτο να περιφρουρήσει αξίες και δημοκρατικές κατακτήσεις της. Τότε στην Αθήνα, σήμερα στην Αλβανία…