Οι τελευταίοι διάλογοι του πλοίαρχου του μυστηριώδους Raptor πριν το ναυάγιό του

Στην Προσωρινή Έκθεση Διερεύνησης θεμάτων ασφαλείας “ζωντανεύουν” οι τελευταίοι διάλογοι του πλοιάρχου με το ελληνικό Ενιαίο Κέντρο Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) πριν από το ναυάγιο, που είχε πυροδοτήσει συζήτηση πολλών “σεναρίων” για το πραγματικό φορτίο του πλοίου “Raptor” και τον προορισμό του. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα πολλά αναπάντητα ερωτηματικά καθώς η αιγυπτιακή διαχειρίστρια εταιρεία του ηλικίας 39 ετών σκάφους δεν έχει διαθέσει στις ελληνικές αρχές σημαντικά στοιχεία, που έχουν ζητηθεί.

«Ως εκ τούτου, υπάρχουν περιορισμένες πληροφορίες σχετικά με την προηγούμενη κατάσταση του σκάφους, του πληρώματος και των λειτουργιών του πλοίου», επισημαίνεται στην Προσωρινή Έκθεση Διερεύνησης. Από τα στοιχεία της έρευνας της ΕΛΥΔΝΑ προκύπτει, πάντως, ότι το με σημαία Κομόρες μικρό φορτηγό γενικού φορτίου (general cargo), το μότορσιπ, “Raptor” (ή “Rovana”, όπως αναφέρεται επίσης, με αριθμό ΙΜΟ 8212350), χωρητικότητας 4.294 τόνων, είχε αναχωρήσει από το El Dekheila της Αλεξάνδρειας, φορτωμένο με 6.400 μετρικούς τόνους αλάτι, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη.

Αναπάντητα ερωτηματικά

Από την πρώτη στιγμή υπήρξαν ερωτηματικά για το εάν ο δηλωμένος, αυτός, προορισμός ήταν ο πραγματικός ή εάν το φορτίο θα κατέληγε στην Ουκρανία, δεδομένου ότι από την έναρξη του πολέμου το “Raptor” είχε κάνει συνολικά τέσσερα ταξίδια στα ουκρανικά λιμάνια Reni και Izmail, στην ευρύτερη περιοχή της Οδησσού.

Ένα “σενάριο” εκείνων των ημερών ανέφερε ότι το πλοίο μετέφερε εκτός από αλάτι υλικά πολεμικής χρήσης ή λαθραίο πετρέλαιο. Αυτό, όμως, θα μείνει για πάντα αδιευκρίνιστο καθώς η βύθιση του πλοίου κρατάει την αλήθεια για το φορτίο στο βυθό. Όπως και να έχει το μήκους 97 μέτρων “Raptor” στο τελευταίο ταξίδι είχε 14μελές πλήρωμα, 11 Αιγύπτιους, δύο Σύριους και έναν Ινδό ναυτικό.

Από την επίσημη ευρωπαϊκή βάση δεδομένων equasis προκύπτει ότι το πλοίο είχε πολλά προβλήματα παρότι τα πιστοποιητικά του, που είχαν εκδοθεί από τον μικρό νηογνώμονα Hellas Naval Bureau of Shipping, με γραφεία στον Πειραιά, ήταν σε ισχύ. Ωστόσο, στις 25.8.2023 στην επιθεώρηση στην Tulcea της Ρουμανίας, στο πλαίσιο του Μνημονίου των Παρισίων (Paris MOU), το οποίο έχουν συνυπογράψει 27 ευρωπαϊκά κράτη, έγιναν 65 (!) παρατηρήσεις, από τις οποίες κρίνονταν ως ιδιαίτερα σοβαρές οι 45. Για αυτό το πλοίο κρατήθηκε στο λιμάνι για 18 μέρες.

Ανάμεσα στις παρατηρήσεις αναφερόταν ότι γινόταν κακή συντήρηση στον μηχανισμό πηδαλιούχησης του πλοίου. Βεβαίως δεν είναι γνωστό εάν ακολούθησε η επιβαλλόμενη συντήρηση αλλά δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο ότι το “Raptor” στο μοιραίο ταξίδι έμεινε ακυβέρνητο…. Επιπλέον, ως ιδιαίτερα σημαντικές κρίνονται οι παρατηρήσεις για «ζημιές στο κύτος που μειώνουν την αξιοπλοΐα» (Hull damage impairing seaworthiness), διάβρωση στα διαχωριστικά των αμπαριών (διαφράγματα) και η ύπαρξη διαβρωμένων υδατοστεγών θυρών.

Ακόμα, αναφέρθηκε ότι υπήρχαν ελλείψεις σε σωστικά, σε μέσα πυρασφάλειας και πως ήταν εκτός λειτουργίας (αδρανής) η γυροσκοπική πυξίδα, το ραντάρ, το σύστημα καταγραφής δεδομένων ταξιδιού (μαύρο κουτί), μέσα επικοινωνίας κ.α. Είναι άγνωστο ποιες από τις ελλείψεις αποκαταστάθηκαν και δόθηκε η άδεια απόπλου από τις Ρουμανικές αρχές.

Ωστόσο, σε βίντεο του πλοίου, που κυκλοφόρησε, λίγες ώρες μετά το ναυάγιο σε ξένα site, χωρίς να είναι γνωστή η ημερομηνία και η ακριβής ώρα λήψης του, φαίνεται ξεκάθαρα ότι ορισμένα σημεία του αμπαριού ήταν καλυμμένα με μουσαμά, γεγονός που οδηγεί στην βάσιμη εκτίμηση ότι το “Raptor” δεν ήταν σε κατάσταση να πλεύσει με ασφάλεια σε κακοκαιρία και να αποφύγει την εισροή υδάτων στα αμπάρια από ισχυρό κυματισμό. ‘Άλλωστε μια από τις παρατηρήσεις που είχε γίνει αφορούσε τη διάβρωση των καλυμμάτων των αμπαριών.

Οι τελευταίες ώρες του “Raptor”

Αναλυτική καταγραφή των τελευταίων επικοινωνιών του πλοιάρχου του “Raptor” με το ΕΚΣΕΔ περιέχει η Προσωρινή Έκθεση της ΕΛΥΔΝΑ. Εκεί φαίνεται ότι ενώ αρχικά ο πλοίαρχος ζήτησε βοήθεια για ρυμούλκηση στη συνέχεια απέσυρε το αίτημά του λέγοντας ότι «η αξιοπλοία του σκάφους» δεν έχει επηρεαστεί.

Με δεδομένο ότι ο μοναδικός διασωθείς από τα μέλη του πληρώματος, ένας 40χρονος Αιγύπτιος, είχε καταθέσει, όπως γράφτηκε εκείνες τις μέρες, ότι υπήρχε επικοινωνία με την εταιρεία, εικάζεται, βάσιμα, ότι η αιγυπτιακή διαχειρίστρια εταιρεία ήταν που δεν επέτρεψε να ζητηθεί ρυμούλκηση, ίσως για την αποφυγή να πληρώσει το κόστος της τάξης των 60.000 €.

Οι επικοινωνίες του πλοιάρχου, σύμφωνα με την έκθεση, ήταν οι εξής: Στις 25 Νοεμβρίου 2023 περίπου στις 23:30 (…) νοτιοδυτικά της Λέσβου, ο πλοίαρχος ενημέρωσε το ΕΚΣΕΔ μέσω του Ολυμπία Ράδιο ότι το σκάφος ήταν ακυβέρνητο λόγω καιρικών δυσμενών καιρικών συνθηκών, ζητώντας βοήθεια ρυμούλκησης.

Στις 23:37, το ΕΚΣΕΔ επικοινώνησε με το σκάφος και ο πλοίαρχος ενημέρωσε ότι ο κινητήρας του σκάφους λειτουργεί κανονικά. Στις 05:50, στις 26 Νοεμβρίου 2023, το ΕΚΣΕΔ ζήτησε ενημέρωση για την κατάσταση και ο πλοίαρχος ενημέρωσε ότι η αξιοπλοΐα του σκάφους δεν έχει επηρεαστεί. Στις 07:05 ο πλοίαρχος ανταποκρίθηκε στο τηλεφώνημα του ΕΚΣΕΔ και ανέφερε ότι το σκάφος υπέστη μηχανική βλάβη και εργάζονταν για την επισκευή του. Στις 08:20 ο πλοίαρχος εξέπεμψε από το ραδιοτηλέφωνο (VCF) σήμα κινδύνου «MAYDAY» λόγω κόπωσης του πληρώματος και ανέφερε ότι το σκάφος παρουσίασε ελαφρά κλίση. Αμέσως, το ΕΚΣΕΔ ξεκίνησε επιχείρηση έρευνας και διάσωσης και διέταξε τα κοντινά πλοία να πλεύσουν στη θέση του «Raptor».

Ωστόσο, στις 09:17 το πρώτο σκάφος που προσέγγισε την περιοχή του ατυχήματος ανέφερε ότι δεν υπήρχε οπτική επαφή με το σκάφος, ούτε οπτικά ούτε με ραντάρ, υποδεικνύοντας ότι το σκάφος είχε βυθιστεί. Η επιχείρηση έρευνας και διάσωσης συνεχίστηκε με εναέρια και θαλάσσια μέσα και περίπου στις 11:28 ένα μέλος του πληρώματος βρέθηκε και ανασύρθηκε ζωντανό από ελικόπτερο. Ένα μέλος του πληρώματος ανασύρθηκε νεκρό. Η επιχείρηση ολοκληρώθηκε την 1η Δεκεμβρίου 2023.

Ένας μόνος επιζών…

Ο μοναδικός διασωθέντας ο 40χρονος λιπαντής βούτηξε στη θάλασσα, όταν το πλοίο πήρε μεγάλη κλίση, βρήκε ένα βαρέλι και πάνω σε αυτό έμεινε 4 ολόκληρες ώρες μέχρι που τον εντόπισε ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού. Όπως είχε δημοσιευτεί εκείνες τις μέρες φέρεται να είχε δηλώσει στους λιμενικούς, που τον επισκέφτηκαν στο νοσοκομείο λίγες ώρες μετά το ναυάγιο και τη διάσωσή του, ότι το πλοίο «έμπαζε νερά από το βράδυ του Σαββάτου», ωστόσο «οι εντολές που είχαν από την εταιρεία είναι να προσπαθήσουν να τα αντλήσουν μόνοι τους».

Είναι προφανές ότι πολλά στοιχεία του πολύνεκρου ναυαγίου θα παραμείνουν στο “σκοτάδι”. Ωστόσο, θα έχει ενδιαφέρον η τελική έκθεση διερεύνησης της ΕΛΥΔΝΑ, που «θα καταρτιστεί μόλις συγκεντρωθούν και αναλυθούν όλα τα στοιχεία», όπως σημειώνεται.