Ανοίγει περπατησιά ο Δένδιας – Παρενέργειες στη ΝΔ από την Άγκυρα

Με την ξεκάθαρη τοποθέτηση του μέσα στην Άγκυρα, ο Νίκος Δένδιας έθεσε εν αμφιβόλω την μέχρι τώρα ακολουθούμενη πολιτική στα ελληνοτουρκικά. Παράλληλα επέδειξε αρχηγικό προφίλ, θέλοντας να κατοχυρώσει την θέση του υπ’ αριθμόν δύο στην άτυπη ιεραρχία και να ανοίξει περπατησιά για την διαδοχή στην ηγεσία του κόμματος. Μετά από ενάμιση χρόνο υποχωρητικής πολιτικής στα ελληνοτουρκικά, η αξιοπρεπής στάση του κ. Δένδια δημιούργησε ανάταση στο δεξιό κοινό της ΝΔ.

Ήλθε δε στον απόηχο της απάντησης του Κώστα Καραμανλή στον Κώστα Σημίτη, με την οποία ο πρώην πρόεδρος της ΝΔ έβαλε τις κόκκινες γραμμές στην εξωτερική πολιτική του Κυριάκου Μητσοτάκη έναντι της Τουρκίας. Με την ουδετερότητά του στην αντιπαράθεση Καραμανλή-Σημίτη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δημιούργησε φόβους στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ότι ήταν πιο κοντά  στην πολιτική του Ελσίνκι, παρά στο δόγμα Καραμανλή-Σαμαρά.

Οι δύο “γαλάζιοι” πρώην πρωθυπουργοί έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν συζητάμε τίποτε πέραν της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, ενώ ο σημερινός πρωθυπουργός έχει μιλήσει δημοσίως για «θαλάσσιες ζώνες» και «διαφορές», που αφήνουν περιθώριο για ερμηνεία και ίσως παρερμηνεία. Ενδεικτικό της ουδετερότητάς του έναντι των κ.κ. Καραμανλή και Σημίτη είναι ότι απέφυγε να αναφερθεί στα ελληνοτουρκικά στην συνεδρίαση της “γαλάζιας” Κοινοβουλευτικής Ομάδας, την περασμένη Τετάρτη, παρόλο που ήταν μπροστά η επίσκεψη στην Άγκυρα.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Δένδιας εμφανίστηκε να εκφράζει τις καραμανλικές παρακαταθήκες, ενώ είναι γνωστή η διάσταση με τον κ. Μητσοτάκη για την εξωτερική πολιτική. Είχε διαφωνήσει δημοσίως με τον διάλογο Αθήνας-Άγκυρας με την μεσολάβηση του Βερολίνου, που διεξήγαγε η Ελένη Σουρανή, ενώ είχε απομακρύνει την επικεφαλής της νομικής υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, την οποία στη συνέχεια ο πρωθυπουργός διόρισε σύμβουλό του!

Γι’ αυτό άλλωστε και πριν τον ανασχηματισμό του Ιανουαρίου ήταν διάχυτες οι πληροφορίες ότι ο πρωθυπουργός θα μετακινούσε τον κ. Δένδια, κάτι που τελικά ο κ. Μητσοτάκης δεν αποτόλμησε για να μην διαταράξει τις ισορροπίες. Το εάν ο κ. Δένδιας είχε ανέκαθεν αυτές τις θέσεις στα ελληνοτουρκικά –αμφισβητείται από όσους τον γνωρίζουν– ή οδηγήθηκε σε αυτές από την εμπειρία του στο υπουργείο Εξωτερικών και την προκλητική συμπεριφορά της Άγκυρας ή ακόμη και για να εκφράσει το πατριωτικό αίσθημα της κομματικής βάσης, είναι δευτερεύον.

Φιλόδοξος αλλά άτολμος

Με την κίνησή του εμφανίζεται σαν ο βασικός δελφίνος στη ΝΔ και φιλοδοξεί να εκφράσει –καίτοι αμιγώς φιλελεύθερος στα οικονομικά– την ακέφαλη καραμανλική πτέρυγα, όσο τουλάχιστον ο ίδιος ο κ. Καραμανλής δεν αναμιγνύεται στα πολιτικά και κυρίως στα εσωκομματικά πράγματα. Οι ηγετικές φιλοδοξίες του κ. Δένδια δεν είναι καινούργιες. Ήταν ο πρώτος που είχε αμφισβητήσει τον κ. Σαμαρά, αμέσως μετά τις εκλογές του 2015. Τότε μάλιστα, ενώ είχε συμφωνία με τον κ. Μητσοτάκη να μην αναλάβει κανένας θέση κοινοβουλευτικού εκπροσώπου, ως έμπρακτη αμφισβήτηση, ο κ. Μητσοτάκης υπαναχώρησε.

Όταν όμως ήλθε η ώρα των εσωκομματικών εκλογών ο κ. Δένδιας δεν έκανε το αποφασιστικό βήμα, αφού ο κ. Καραμανλής δεν του έδωσε το χρίσμα και προτίμησε την ενδιάμεση λύση του Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Στην συνέχεια μετά την επικράτηση του κ. Μητσοτάκη, ο κ. Δένδιας είχε κάνει μία μεγάλη εσωκομματική εκδήλωση για να κατοχυρωθεί ως δεύτερος τη τάξει. Ωστόσο, μετά τις αντιδράσεις της Πειραιώς και το μήνυμα ότι δεν θα γίνουν ανεκτές εσωκομματικές ομάδες, δεν έδωσε συνέχεια.

Τώρα εγγράφει σοβαρές υποθήκες και με την κίνησή του προλαβαίνει άλλους υποψήφιους μνηστήρες της ηγεσίας, όπως ο Μάκης Βορίδης και ο Άδωνις Γεωργιάδης, ή από το καραμανλικό στρατόπεδο, η Όλγα Κεφαλογιάννη ή ο Ευριπίδης Στυλιανίδης. Αυτά δίχως να μπουν στην κούρσα οι σημιτικοί “εκσυγχρονιστές” που έχει τοποθετήσει ο κ. Μητσοτάκης σε καίρια πόστα στην κυβέρνησή του.

Εσωτερικές αναταράξεις

Ενδεικτικό της ταραχής που προκάλεσε η στάση του κ. Δένδια είναι η σύγχυση που προκάλεσε στο Μαξίμου. Μόλις έγιναν γνωστά τα όσα διημείφθησαν στην Άγκυρα την Πέμπτη το απόγευμα, το πρωθυπουργικό επιτελείο επιδόθηκε σε έναν αγώνα δρόμου, με διαρροές στα φιλικά ΜΜΕ ότι «ο υπουργός Εξωτερικών κινήθηκε στο πλαίσιο που είχε θέσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην συνάντησή τους πριν αναχωρήσει, εν ολίγοις ότι ακολουθούσε τις εντολές του».

Βέβαια είναι νωπές ακόμη οι εντυπώσεις και έντονο το κοντράστ από το διπλωματικό φιάσκο της επίσκεψης Μητσοτάκη στην Λιβύη. Την επόμενη ημέρα, όμως, μητσοτακικοί βουλευτές, όπως οι Γιώργος Χατζηβασιλείου και Δημήτρης Καιρίδης (σημειωτέον ότι είχαν πάρει γραμμή από τον ίδιο τον πρωθυπουργό) στα τηλεοπτικά παράθυρα υποβάθμισαν το γεγονός, υποστηρίζοντας ότι απλώς πρόβαλε τις πάγιες θέσεις της χώρας. Επιστρατεύθηκε (αυτοβούλως;) ακόμη και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος για να υποβαθμίσει την στάση του κ. Δένδια και να προβάλλει την αξία του διαλόγου και εν τέλει να στηρίξει τον κ. Μητσοτάκη, λέγοντας ότι από την αρχή της κυβέρνησής του έχει κάνει ξεκάθαρες τις θέσεις στην εξωτερική πολιτική.

Η περπατησιά του κ. Δένδια για την ηγεσία βρίσκει θετική υποδοχή από την καραμανλική πτέρυγα και προκαλεί ανησυχία στους πιθανούς μελλοντικούς ανταγωνιστές. Η σαμαρική πτέρυγα διατηρεί πάντα τις επιφυλάξεις της. Ο κ. Σαμαράς δεν ξεχνά την αμφισβήτηση του 2015 και οι σχέσεις τους δεν έχουν αποκατασταθεί. Στο πλαίσιο αυτό σαμαρικοί βουλευτές, αξιολογούσαν μεν ως “αξιοπρεπή” τη στάση του κ. Δένδια μέσα στην Άγκυρα, ωστόσο πρόσθεταν ότι «συνιστά δικαίωση τον Αντώνη Σαμαρά που πρώτος έχει πει ότι δεν διαπραγματεύεσαι με πειρατές».

Επιπλέον σημείωναν αυτά θα έπρεπε από την θέση του υπουργού Εξωτερικών να τα έχει πει πριν από ένα εξάμηνο. Δεν είναι δίχως σημασία ότι οι σαμαρικοί κινήθηκαν συντεταγμένα στην αμφισβήτηση της κυβερνητικής εκπροσώπου Αριστοτελίας Πελώνη, την ημέρα της επιστροφής του κ. Δένδια στην Αθήνα. Σε κάθε περίπτωση προτιμούν κάποιον από το δικό τους στρατόπεδο.

Πολιτικές παρενέργειες

Η ευθυγράμμιση του κ. Δένδια με την γραμμή Καραμανλή-Σαμαρά δημιουργεί κενό στη εξωτερική πολιτική. Ο κ. Μητσοτάκης είναι υποχρεωμένος να αλλάξει γραμμή εάν δεν θέλει να χάσει το κόμμα πριν έλθει η ώρα της κρίσης. Από την άλλη αφενός δεν έχει το στελεχιακό δυναμικό για να την υπηρετήσει, ενώ θα δυσαρεστήσει εγχώρια και εξωχώρια κέντρα έναντι των οποίων –όπως λέγεται και στο εσωτερικό του κόμματος– έχει δώσει υποσχέσεις. Ήδη το διακομματικό σύστημα που ευνοεί την υποχωρητική εξωτερική πολιτική, ξεκινώντας από δημοσιογράφους και δημοσιολογούντες, προσπαθούν να ακυρώσουν την στάση του κ. Δένδια με το επιχείρημα ότι δήθεν απομακρύνει την ειρηνική επίλυση των διαφορών.

Το ερώτημα μεταφέρεται και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και πριν τα γεγονότα της Άγκυρας ο Νίκος Μπίστης είχε ζητήσει με άρθρο του να στηριχθεί η πολιτική Σημίτη του Ελσίνκι. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξέδωσε την Πέμπτη το απόγευμα μία αμήχανη ανακοίνωση, με την οποία ζητούσε να επιστρέψει η χώρα στην ενεργητική εξωτερική πολιτική των πρωτοβουλιών. Σε κάθε περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ της συνέχισης του ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Ο Αλέξης Τσίπρας φέρεται αποφασισμένος να μην στηρίξει την κυβέρνηση σε μία απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων, εφόσον τα πράγματα εξελιχθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα καταφέρει να επιβάλλει την πολιτική του σε μία σημαντική ομάδα στελεχών που διαπνέεται από τις διεθνιστικές ιδεοληψίες και απενοχοποιεί το αυταρχικό καθεστώς Ερντογάν. Άλλωστε, ήδη από το καλοκαίρι του 2019 βασικά στελέχη, όπως ο Νίκος Φίλης, ζητούσαν η Ελλάδα να είναι επισπεύδουσα σε μία διαδικασία προσέγγισης και διαλόγου με την Τουρκία. Το επιχείρημα ότι αυτό δεν σημαίνει και απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι απλώς προφάσεις εν αμαρτίαις.