Η ασυλία του Ερντογάν και οι “αδυναμίες” της Μέρκελ

Την ασυλία της ΕΕ απολαμβάνει ο Ερντογάν, αφού όσες προκλητικές ενέργειες και να κάνει απλώς …αξιολογείται, ενώ την ίδια ώρα, υπό την πίεση της Γερμανίας, η ΕΕ επιβάλλει κυρώσεις μόνο στη Λευκορωσία και στον Πούτιν. Σήμερα οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ άκουσαν για άλλη μία φορά από τον Χριστοδουλίδη και τον Δένδια για τις νέες πειρατικές ενέργειες της Άγκυρας σε Κύπρο και Καστελλόριζο.

Αυτό που ενέκριναν, όμως, ήταν η επέκταση των κυρώσεων στη Λευκορωσία και ένα γαλλογερμανικό σχέδιο για κυρώσεις στη Ρωσία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ, στο σημερινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων υποστήριξαν το σχέδιο που κατέθεσαν το Βερολίνο και το Παρίσι για την επιβολή κυρώσεων σε Ρώσους, οι οποίοι θεωρείται ότι σχετίζονται με την γνωστή υπόθεση Ναβάλνι.

Οι Ευρωπαίοι υπουργοί δεν προχώρησαν στην έγκριση του καταλόγου με τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, στα οποία θα επιβληθούν οι κυρώσεις. Με αυτό όμως, σύμφωνα με διπλωμάτη, «θα ασχοληθούν οι πρέσβεις της ΕΕ στις προσεχείς συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες, δηλαδή από την Τετάρτη». Γερμανία και Γαλλία, στην πρόταση που υπέβαλαν υποστηρίζουν ότι η Μόσχα δεν έχει δώσει αξιόπιστες εξηγήσεις σχετικά με τη δήλωση του Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ), ότι στο σώμα του Ναβάλνι βρέθηκε ο απαγορευμένος νευροτοξικός παράγοντας Νόβιτσοκ (Novichok).

Η Ρωσία  αρνείται οποιαδήποτε κρατική ανάμειξη και έχει εκφράσει μια σειρά αντιρρήσεων για τους χειρισμούς της υπόθεσης από τους υποστηρικτές του Ναβάλνι και το Βερολίνο, όπου μεταφέρθηκε για νοσηλεία ο Ρώσος αντικαθεστωτικός. Παραλλήλως ανέφερε ότι δεν μονοπωλεί τον σοβιετικής προέλευσης νευροτοξικό παράγοντα, υποστηρίζοντας ότι σχετικές έρευνες έχουν γίνει και από δυτικές υπηρεσίες.

Άλλο Ερντογάν, άλλο Λουκασένκο

Οι Ευρωπαίοι υπουργοί συμφώνησαν παραλλήλως στην επέκταση των κυρώσεων κατά της  Λευκορωσίας, εντάσσοντας στον κατάλογο και τον πρόεδρο της χώρας Λουκασένκο, τον οποίο είχαν αφήσει απέξω στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής. Την επέκταση του πακέτου ζήτησε, προσερχόμενος στο Συμβούλιο, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μαας. Η ΕΕ έχει επιβάλει ήδη κυρώσεις σε 40 αξιωματούχους της κυβέρνησης  Λουκασένκο, ανάμεσά τους ο υπουργός και ο υφυπουργός Εσωτερικών, για την  εμπλοκή τους στην καταστολή των διαδηλώσεων και τη «νοθεία στις προεδρικές εκλογές της 9ης Αυγούστου», το αποτέλεσμα των οποίων δεν αναγνωρίζουν οι Βρυξέλλες.

Ο Λουκασένκο είχε εξαιρεθεί αρχικά, προκειμένου να αποδεχθεί μεσολάβηση του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και να ξεκινήσει συνομιλίες με την αντιπολίτευση με στόχο την διεξαγωγή νέων εκλογών. Ο ίδιος, ωστόσο, πρότεινε μια συνταγματική μεταρρύθμιση. Έκτοτε, πολλές χώρες της ΕΕ έχουν ανακαλέσει τους πρεσβευτές τους από το Μινσκ, ενώ το Βερολίνο έχει “υιοθετήσει” την ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, Τιχανόφσκαγια, σύζυγο γνωστού στη χώρα αντικαθεστωτικού μπλόγκερ που βρίσκεται στη φυλακή.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι για να συναινέσει η Κυπριακή Δημοκρατία στο αρχικό πακέτο κυρώσεων κατά του Μινσκ έγιναν αλλεπάλληλες αλλαγές στο Κείμενο Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτές οι αλλαγές περιλάμβαναν το, πολυδιαφημισμένο στην Αθήνα και τη Λευκωσία, ισχυρό μήνυμα προς την Άγκυρα πως θα υποστεί κυρώσεις αν δεν απέχει από μονομερείς ενέργειες. Ειδικά μάλιστα για την Κύπρο ζητούσε και τον σεβασμό των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Πάλι από την αρχή 

Η Μέρκελ πήρε τότε το “ναι” του Αναστασιάδη και του Μητσοτάκη για τις κυρώσεις στη Λευκορωσία. Την ίδια μέρα, ωστόσο, η Άγκυρα εξέφραζε αντιρρήσεις για το Κείμενο της απόφασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συνεχίζοντας να παραβιάζει την κυπριακή ΑΟΖ. Σήμερα ο Χριστοδουλίδης βρέθηκε πάλι στην θέση που ήταν πριν τη Σύνοδο Κορυφής, να πρέπει δηλαδή να ενημερώνει για νέες, κατάφορα παράνομες, ενέργειες της Τουρκίας (νέα Navtex και άνοιγμα Βαρωσίων).

Στην ίδια θέση βρέθηκε και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος ξεκίνησε για το Συμβούλιο, έχοντας να αντιμετωπίσει μόνο φραστικές απειλές της Τουρκίας προς την Ελλάδα και απόπειρες να ενταχθούν στις διερευνητικές επαφές και ανύπαρκτων ελληνοτουρκικών διαφορών. Μέχρι να αρχίσει όμως το Συμβούλιο, ξαναβρήκε μπροστά του το Oruc Reis, το οποίο βγήκε πάλι στα ανοιχτά του Καστελλόριζου.

Μάλιστα αυτή η νέα προκλητική έξοδος είναι τόσο καλά προετοιμασμένη από την Άγκυρα που δείχνει ότι το ερευνητικό σκάφος δεν βγήκε “σεργιάνι” (από το τουρκικό seyran). Δεν πρόκειται δηλαδή για μια άσκοπη βόλτα χωρίς συγκεκριμένο προορισμό και στόχο και αυτό φαίνεται από την περιοχή που έχει δεσμεύσει παρανόμως η Τουρκία για τις νέες έρευνες. Μια περιοχή που ξεκινά 6,5 ναυτικά μίλια νότια του Καστελλόριζου. Όσο χρειάζεται δηλαδή για να αμφισβητήσει το κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της.

Δυο μέτρα δυο σταθμά

Προσερχόμενος στο Συμβούλιο ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών είπε ότι θα ζητήσει επέκταση των κυρώσεων στο Μινσκ, επειδή «τίποτε δεν έχει βελτιωθεί στην Λευκορωσία» σε ό,τι αφορά τη βία εναντίον διαδηλωτών. Και το πέτυχε. Τίποτε δεν έχει αλλάξει όμως και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η Τουρκία συνεχίζει τις μονομερείς προκλητικές ενέργειες, αυτή τη φορά παραβιάζοντας και την πρόσφατη απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών. Ο Ερντογάν, ωστόσο, δεν έχει δει ακόμα κυρώσεις.

Οι Ευρωπαίοι υπουργοί, ο Μπορέλ, το Παρίσι ακόμα και το Βερολίνο έκαναν λόγο για ενέργειες που δεν οδηγούν σε αποκλιμάκωση και εξέφρασαν τη θλίψη τους για αυτό. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν πάρει, ωστόσο, και κάποιες σχετικές αποφάσεις και πρέπει να τιμήσουν τις υπογραφές τους. Αν θέλουν, όπως συνήθως λένε, μια Ευρώπη που να μπορεί να διαδραματίσει διεθνή ρόλο. Κάτι που τους είχε υπενθυμίσει πολλές φορές, πριν την τελευταία Σύνοδο Κορυφής, ο Νίκος Αναστασιάδης.

Ο Μάας, ως υπουργός Εξωτερικών της πρεδρεύουσας στην ΕΕ Γερμανίας, επισκέπτεται την Τρίτη διαδοχικά την Λευκωσία και την Αθήνα, όπου εκτός από τις συναντήσεις με τους ομολόγους του, θα γίνει δεκτός από τον πρόεδρο Αναστασιάδη και τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη, αντίστοιχα. Το γεγονός ότι δεν θα μεταβεί στην Άγκυρα, μετά τη νέα πρόκληση με το Oruc Reis, είναι βέβαια ένα μήνυμα στην Τουρκία. Παρότι την τελευταία φορά που πήγε εκεί, δεν πέτυχε και “τα σπουδαία”, καθώς άκουγε άφωνος τον Τσαβούσογλου να απειλεί Ελλάδα και Κύπρο.

Μητσοτάκης και Αναστασιάδης θα θέσουν το θέμα των νέων τουρκικών προκλητικών ενεργειών στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής στις 15  και 16 του μήνα. Ο Κύπριος πρόεδρος ανέφερε μάλιστα ότι θα επαναλάβει «προς όλους τους εταίρους ότι οι νέες προκλήσεις της Τουρκίας θα πρέπει να δημιουργήσουν κρίση εκτίμησης από πλευράς Ευρωπαίων, που ακόμα θεωρούν ότι με τη θωπεία θα υπάρξει υποχώρηση της τουρκικής προκλητικότητας».

Το ζητούμενο, ωστόσο, είναι αν θα τους πείσει. Ιδιαίτερα την Μέρκελ, η οποία είναι γνωστό ότι δεν θέλει να διαταραχθούν οι σχέσεις της ΕΕ και της Γερμανίας με την Τουρκία. Ζητούμενο είναι και για τον Έλληνα πρωθυπουργό να πείσει τους Ευρωπαίους ομολόγους του, ότι υπό αυτές τις συνθήκες δεν γίνεται να υπάρξουν διερευνητικές επαφές, που έτσι κι αλλιώς πήγαιναν για μετά τη Σύνοδο. Μέχρι τότε όμως, τα δύο μέτρα δύο σταθμά της ΕΕ παραμένουν και με ευθύνη, κυρίως της Γερμανίας, έχουν καταγραφεί και διεθνώς.