Γιατί η είσοδος της Κίνας στην ARAMCO υπονομεύει το δολάριο

Η Κίνα ενδιαφέρεται εδώ και χρόνια για την Σαουδική Αραβία στο πλαίσιο της στρατηγικής της να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ και στο οικονομικό και στο γεωπολιτικό επίπεδο. Αυτό προϋποθέτει να αντικαταστήσει την αμερικανική επιρροή σε ζωτικής σημασίας περιοχές. Η Κίνα κάνει μεγάλο βήμα με την είσοδό της στην ARAMCO. Ήδη, άλλωστε, κατέχει την πρώτη θέση σε αγοραστική ισχύ, την ανάλογη πρώτη στη οικονομία των κατασκευών και των βιομηχανιών, ενώ έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο έθνος από πλευράς εμπορικών συναλλαγών.

Αναμφίβολα η κινεζική επένδυση στην ARAMCO θα προκαλέσει σάλο στις αγορές των ΗΠΑ, με τις επιπτώσεις να διαχέονται και στην πολιτική σκηνή, σε μία εποχή που αυξάνονται οι τριβές με της Ουάσινγκτον με το Ριάντ. Οι πρόσφατες δυτικές επιθετικές κινήσεις κατά του πρίγκηπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ειδικά η απόρρητη έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών (δημοσιοποιείται με επουσιώδεις δικαιολογίες), που χωρίς αποχρώσες ενδείξεις καταγγέλλει τον Σαουδάραβα ηγέτη για την εμπλοκή του στην δολοφονία του Κασόγκι, δείχνουν πως οι ηγέτες της Δύσης χάνουν την επαφή με την πραγματικότητα.

Ένα διογκούμενο κύμα δυτικών δημοσιευμάτων όχι μόνον απαιτεί κυρώσεις εναντίον του Σαλμάν, αλλά και αναθεώρηση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία. Μάλιστα αρκετοί Αμερικανοί αναλυτές προτείνουν η Ουάσινγκτον να απομακρύνει τον πρίγκηπα και να τον αντικαταστήσει με τον πρίγκηπα Bin Nayef ή κάποιο άλλο πρόσωπο του βασιλικού οίκου.

Πρόκειται για μία ριζοσπαστική μεταβολή στην πολιτική ισχύος των ΗΠΑ σε σχέση με τις κινήσεις των τελευταίων δεκαετιών, όπου κατά κανόνα οι απόπειρες αποπομπής κάποιων τρίτων ηγετών, απορρίπτονται από τον Λευκό Οίκο. Όμως η οργή για την κυοφορούμενη συμφωνία της ARAMCO με τους Κινέζους, ίσως οδηγήσει την κυβέρνηση Μπάιντεν σε σοβαρό ολίσθημα στην Μέση Ανατολή.

Ανάλυση διεθνών κινδύνων

Στο πλαίσιο αυτό ο επικεφαλής του οίκου ανάλυσης διεθνών κινδύνων BETAMATRIX του Λονδίνου, Mehrdad Emadi, τονίζει πως ο τεράστιος δανεισμός της Σαουδικής Αραβίας κατά την διάρκεια των προηγουμένων ετών είναι δολλαριοποιημένος, με συνέπεια μία λανθασμένη αμερικανική κίνηση να διευκολύνει την μετακίνηση σε χρηματοδοτήσεις σε άλλο νόμισμα, διευκολύνοντας κατ’ επέκταση την αύξηση της ευελιξίας στην χρηματοοικονομική δομή της Σαουδικής Αραβίας.

Η διαπίστωση αυτή συμβαδίζει με τις δηλώσεις του Σαουδάραβα πρώην υφυπουργού Οικονομικού Σχεδιασμού Mohammed al-Tuwaijri, που σε σινο-σαουδαραβική διάσκεψη στην Τζέντα, στα τέλη Αυγούστου 2017, αποκαλύπτει πως η χώρα του είναι πρόθυμη να μελετήσει τις χρηματοδοτήσεις σε κινεζικό νόμισμα και άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Ο ίδιος εκτιμά πως με μεγάλη διαφορά η Κίνα αποτελεί μία από τις κορυφαίες αγορές για την διαφοροποίηση της χρηματοδοτικής βάσης της Σαουδικής Αραβίας. Επιμένει μάλιστα πως η χώρα του οφείλει να αποκτήσει προσβάσεις και σε άλλες αγορές που διαθέτουν τα τεχνικά μέσα από πλευράς μοναδικών ευκαιριών επενδύσεων, ιδιωτικών τοποθετήσεων, ομολόγων panda και άλλων χρηματοοικονομικών προϊόντων.

Τα σχόλια αυτά δημοσιεύονται όταν μία μεγάλη αντιπροσωπεία στελεχών και επενδυτών από την Κίνα επισκέπτεται την Σαουδική Αραβία, με τον Κινέζο αναπληρωτή πρωθυπουργού, Zhang Gaoli, να συναντάται με τον Σαουδάραβα μονάρχη στην Τζέντα. Στην συνάντηση αυτή διατυπώνεται για πρώτη φορά η πρόθεση των Σαουδαράβων να επενδύσουν στο κινεζικό νόμισμα και να συσφίξουν τους οικονομικούς δεσμούς των δύο χωρών.

Στις συναντήσεις αυτές αποφασίζονται κοινές επενδύσεις Κινέζων και Σαουδαράβων με συμμετοχή 50:50 σε ειδική κεφαλαιουχική εταιρεία ύψους 20 δισ. δολαρίων σε τομείς που συμπεριλαμβάνουν ενέργεια, υποδομές, ορυχεία και πρώτες ύλες. Ακολουθεί τον Μάρτιο 2018 επίσκεψη του μπιν Σαλμάν στην Κίνα, όπου υπογράφονται συμφωνίες της τάξης των 65 δισ. σε τομείς, όπως διυλιστήρια, πετροχημικά, ελαφρές κατασκευές και ηλεκτρονικά.

Νομίσματα διεθνούς αξιοπιστίας

Παρά ταύτα το κινεζικό νόμισμα εξακολουθεί να παραμένει εκτός των σινο-σαουδαραβικών συναλλαγών, αν και πηγές του ομίλου ARAMCO παραδέχονται πως το συγκεκριμένο ζήτημα κατέχει κομβική σημασία στην συμφωνία πώλησης του 1% του μετοχικού κεφαλαίου. Κατά τον αναλυτή κινδύνων Mehrdad Emadi, το Πεκίνο αναμφίβολα επιθυμεί μέσω των εμπορικών του συναλλαγών να περιθωριοποιήσει το αμερικανικό δολάριο, ώστε το κινεζικό νόμισμα να αποκτήσει πρόσθετες δυνατότητες μόχλευσης, περιορίζοντας ταυτόχρονα την επιρροή των ΗΠΑ στην υδρόγειο.

Αναμφίβολα ο εν λόγω επικεφαλής του οίκου ανάλυσης διεθνών κινδύνων, συνεκτιμά τις δηλώσεις στην διάσκεψη των G20 τον Απρίλιο 2010, του τότε προέδρου της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας (PBOC), Zhou Xiaochuan. Αυτός τότε τονίζει πως η Κίνα έχει την ανάγκη ενός νέου διεθνούς νομίσματος για να αντικαταστήσει το αμερικανικό δολάριο στις συναλλαγές ανά την υφήλιο.

Μία και πλέον δεκαετία αργότερα, το κινεζικό νόμισμα εισάγεται στα αποθεματικά του ΔΝΤ (2016), αποτελώντας το πέμπτο νόμισμα διεθνούς αξιοπιστίας, με συνέπεια την αύξηση της συμμετοχής του στις διεθνείς συναλλαγές την διετία μετά την εισαγωγή του. Ακολουθεί το 2018 η ανάδειξή του στο βασικό νόμισμα συναλλαγών στο νέο χρηματιστήριο ενέργειας της Σαγκάης, υποκαθιστώντας το πετροδολάριο. Τέλος ακολουθούν συνεχείς και επίμονες εκκλήσεις των μεγάλων παραγωγών αργού για την αύξηση της συμμετοχής του κινεζικού νομίσματος στις διεθνείς συναλλαγές.

Σχετικά πρόσφατα ο Διευθύνων Σύμβουλος του ρωσικού ομίλου πετροχημικών NOVATEK, Leonid Mikhelson, εξηγεί πως οι μελλοντικές πωλήσεις προς την κινεζική αγορά θα διεξάγονται στο κινεζικό νόμισμα, ώστε να αποφευχθούν οι επιπτώσεις πιθανών κυρώσεων, με συνέπεια όμως να επιταχύνουν τις διαδικασίες αποδολαριοποίησης των ρωσικών συναλλαγών στην ενέργεια. Ήδη από το 2019 ο Igor Sechin της ROSNEFT, μεταφέρει για λόγους ασφαλείας τις διεθνείς συναλλαγές του ομίλου στο ευρώ για να αποφύγει τα πιθανά πλήγματα των αμερικανικών κυρώσεων λόγω της μεγάλης εμπλοκής του ομίλου στην Βενεζουέλα.

Στρατηγική μεταβολή λόγω ARAMCO

Οι πιθανές αλλαγές στις συναλλαγές σε συνάλλαγμα συζητούνται με τους μεγάλους εμπορικούς εταίρους της Ρωσίας, όπως η Ινδία και η Κίνα, αλλά και χώρες της Μέσης Ανατολής, ώστε να αποτραπούν ενδεχόμενα προβλήματα για τις ρωσικές τράπεζες που συναλλάσσονται προς το παρόν σε δολάρια. Ούτως ή άλλως, ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ επιτάχυνε αυτές τις διαδικασίες.

Κατά τον Mehrdad Emadi, η νέα πολιτική του Λευκού Οίκου επιταχύνει την ανάπτυξη μίας τάσης σε χώρες που συναλλάσσονται σε πετροδολάρια, να μειώσουν την εξάρτησή τους από το αμερικανικό νόμισμα. Επί δεκαετίες χώρες όπως η Βενεζουέλα, το Ιράν και η Ρωσία δεν είχαν πρακτικά την εναλλακτική λύση να πραγματοποιούν συναλλαγές σε άλλο νόμισμα (εκτός δολαρίου), ενώ υφίστανται σκληρές κυρώσεις.

Η ανάδυση της Κίνας προκαλεί μία στρατηγική μεταβολή στις διεθνείς συναλλαγές. Οι ΗΠΑ θεωρούν πως το δολάριο δεν αποτελεί απλώς το μοναδικό διεθνές νόμισμα, αλλά και όπλο για τιμωρία χωρών που μπαίνουν στη μαύρη λίστα της Ουάσινγκτον. Η πολιτική τους αυ7τή, όμως, ωθεί προς σταδιακή περιθωριοποίηση του αμερικανικού νομίσματος κατά την διάρκεια της δεκαετίας που διανύουμε.

Οι εξελίξεις αυτές έχουν και τις πρώτες παρενέργειες. Τις βλέπουμε στις ανεπίσημες διαπραγματεύσεις του Ριάντ με την Βαγδάτη με αντικείμενο την επάνοδο της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο, καθώς και τις διαπραγματεύσεις με την Τεχεράνη για την διευθέτηση της κρίσης στην Υεμένη. Ο πρίγκηπας μπιν Σαλμάν αντιλαμβάνεται πως το σινο-ρωσικό δίπολο ελέγχει ουσιαστικά το σιιτικό τόξο, με συνέπεια να προκρίνει πλέον ενέργειες για την αποκατάσταση ομαλών σχέσεων στην Μέση Ανατολή. Επιπλέον γνωρίζει πως μεταξύ των όρων της 25ετούς συμφωνίας Πεκίνου-Τεχεράνης συμπεριλαμβάνεται και πρόβλεψη για την διακοπή χρηματοδότησης πολιτοφυλακών εκτός της ιρανικής επικράτειας (κυρίως στον Λίβανο και στην Υεμένη).

Από την πλευρά τους οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται με μεγάλη καθυστέρηση πως οι σκληρές κυρώσεις του 2018 κατά της Τεχεράνης, έδωσαν τη χρυσή ευκαιρία στο Πεκίνο να ελέγξει τελικά το Ιράν μέσω του 25ετούς μνημονίου. Κατά τρόπο ανάλογο, η άρνηση της δημόσιας εγγραφής του ομίλου της ARAMCO στην Νέα Υόρκη, έδωσε ακόμα μία χρυσή ευκαιρία στους Κινέζους να εισέλθουν στο μετοχικό της κεφάλαιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.