Στον αέρα η μομφή κατά Ζάεφ – Σε πολιτική δίνη οι Πρέσπες

H πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει στη Βόρεια Μακεδονία με αφορμή την δήλωση παραίτησης του Ζόραν Ζάεφ από την πρωθυπουργία κλιμακώνεται, καθώς το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE κατέθεσε πρόταση μομφής κατά του κυβερνητικού συνασπισμού που θα συζητηθεί στις 11 Νοεμβρίου.

Ωστόσο, εγείρονται ερωτήματα για το αν τελικά τα κόμματα που έχουν συμμαχήσει με το VMRO-DPMNE του Κρίστιαν Μιτσκόσκι θα καταφέρουν να υπερκεράσουν διαφορές και να επιτύχουν την πτώση της κυβέρνησης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSM). Το πολιτικό σκηνικό είναι ιδιαίτερα πολωμένο μετά το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών που πυροδότησε καταιγιστικές εξελίξεις με αφορμή την συντριπτική ήττα του SDSM και η επόμενη μέρα έχει να κάνει και με τη διαχείριση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Οι δυο αντίπαλοι, Ζάεφ και Μιτσκόσκι, έχουν υιοθετήσει αμφότεροι μια επιθετική ρητορική, παρουσιάζοντας ο ένας τον άλλον ως καταστροφή της Βόρειας Μακεδονίας. Επιπλέον, οι ιδιαιτερότητες των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων εξαιτίας των εθνοτικών και θρησκευτικών διαφορών καθιστούν εύθραυστες τις ισορροπίες εντός κομματικών συνεργασιών.

Η Βόρεια Μακεδονία δεν αποτελεί εξαίρεση του κανόνα και ήδη έχουν εμφανιστεί εντάσεις εντός του κομματικού συνασπισμού του VMRO-DPMNE που περιλαμβάνει τα αλβανικά κόμματα “Συμμαχία για τους Αλβανούς-Εναλλακτική” (12 έδρες) και “BESA” (3 έδρες) και το εθνικιστικό κόμμα “Levica” (Αριστερά), συγκεντρώνοντας την πολυπόθητη κυβερνητική πλειοψηφία των 61 εδρών.

Οι εντάσεις αφορούν διαμαρτυρίες Αλβανών της Βόρειας Μακεδονίας για τη συμμετοχή του κόμματος της Αριστεράς που διατηρεί μόνο δύο έδρες στο Κοινοβούλιο. Ο βουλευτής της “Συμμαχίας για τους Αλβανούς-Εναλλακτική” , Σκεντέρ Ρετζέπι δήλωσε πως δεν είναι ευχαριστημένος που συμμετέχει η “Αριστερά” και ότι δεν θα συμμετάσχει σε μια πρωτοβουλία με ένα κόμμα που έχει αντιαλβανική ρητορική. Ενδεχομένως, η δήλωση Ρετζέπι να αντικατοπτρίζει και σκέψεις άλλων Αλβανών βουλευτών για τη συμμέτοχή της “Αριστεράς” στην κίνηση Μιτσκόσκι.

Η “Αριστερά” έχει ταχθεί ενάντια στον αλβανικό εθνικισμό και έχει αντιδράσει επέκταση της αλβανικής γλώσσας στο δικαστικό σύστημα της Βόρειας Μακεδονίας, αποκαλώντας την «επεκτατική έκρηξη του αλβανικού εθνικισμού». Η “Συμμαχία για τους Αλβανούς-Εναλλακτική” έχει στόχο, από την άλλη πλεύρα, την επίτευξη της ισότητας μεταξύ Αλβανών και Σλαβομακεδόνων και προωθεί ένα πολυεθνικό, ευρωπαϊκό, δημοκρατικό και κοινωνικό μοντέλο διακυβέρνησης.

Το μεγάλο διακύβευμα

Οι πολιτικές εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία παρακολουθούνται στενά και από τη Δύση που ενδιαφέρεται για το τι θα γίνει με τη Συμφωνία των Πρεσπών, στην περίπτωση που το VMRO-DPMNE καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού. Ο ηγέτης του Κρίστιαν Μιτσκόσκι ανάφερε ότι δεν πρόκειται ποτέ να χρησιμοποιήσει το νέο όνομα Βόρεια Μακεδονία, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζει πως η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί πραγματικότητα.

Η δήλωση Μιτσκόσκι, ερμηνεύεται σαν προσπάθεια να ικανοποιήσει από την μία πλευρά το εθνικιστικό του ακροατήριο και από την άλλη να καθησυχάσει ΕΕ και ΗΠΑ που θεωρούν την εφαρμογή της Συμφωνία των Πρεσπών απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ. Ο Μιτσκόσκι θα ανοίξει με την στάση του και ένα νέο μέτωπο με την Ελλάδα, ενώ ήδη υπάρχει το βέτο της Βουλγαρίας για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας, εξαιτίας ιστορικών, εθνοτικών και γλωσσικών διαφορών. Υπενθυμίζεται, ότι ο Μιτσκόσκι έχει θέσει και “κόκκινες γραμμές” και στη διαμάχη με τη Βουλγαρία.

Ο Ζάεφ, ο οποίος ακόμα δεν έχει παραιτηθεί, επιδιώκει να εκμεταλλευτεί την εθνική ρητορική του Μιτσκόσκι, γεγονός που έχει έγινε εμφανές και με τη δήλωση του μετά την κατάθεση της πρότασης μομφής κατά της κύβερνησής του. Ο Ζάεφ δήλωσε συγκεκριμένα, ότι «αυτές τις μέρες γινόμαστε μάρτυρες μιας απειλής για τη Συμφωνία των Πρεσπών, τη Συμφωνία Καλής Γειτονίας με τη Βουλγαρία, τη Συμφωνία Πλαίσιο της Οχρίδας, την κοινή και ισότιμη κοινωνία, την ειρήνη των πολιτών στο εσωτερικό και τις καλές σχέσεις με τους γείτονες μας».

Επισήμανε, επίσης, πως ο δημοκρατικός κόσμος και τα κόμματα «δεν θα επιτρέψουν στον Μίτσκοσκι, τον Απασίεφ και τον Γκρούεφσκι να καταλάβουν την εξουσία και να καταστρέψουν ξανά τη χώρα». Η δήλωση Ζάεφ ερμηνεύεται και σαν έμμεσο μήνυμα προς ΕΕ και ΗΠΑ, ότι η άνοδος του Μιτσκόσκι στην εξουσία θα έχει αρνητικά αποτελέσματα στη βιωσιμότητα του κρατιδίου της Βόρειας Μακεδονίας, ότι θα κλιμακώσει τις εθνοτικές εντάσεις και ότι αναμένεται να έχει επιπτώσεις και στη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων.