Γιατί ο Ερντογάν απαγόρευσε τη διέλευση ρωσικών αεροπλάνων

Η είδηση μεταδόθηκε και περιέργως πέρασε στο “ντούκου”, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι έμεινε κατά κανόνα ασχολίαστη. Η Τουρκία δεν ανανέωσε την άδεια που παραχωρούσε στα ρωσικά πολεμικά αεροσκάφη που έχουν προορισμό τη Συρία να διέρχονται από τον εναέριο χώρο της. Όπως ανακοίνωσε ο Τσαβούσογλου, μάλιστα, απαγορεύεται και η διέλευση ρωσικών αεροπλάνων, ακόμα και πολιτικών εάν μεταφέρουν στρατιώτες.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών πρόσθεσε ότι ενημέρωσε τον Ρώσο ομόλογό του κι αυτός τον Πούτιν, προφανώς για να μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο της απαγόρευσης στις στενές, αλλά αντιφατικές σχέσεις Μόσχας-Άγκυρας. Η απόφαση του καθεστώτος Ερντογάν δυσκολεύει τη ζωή των Ρώσων, αφού η μόνη εναλλακτική διαδρομή για τον αεροπορικό ανεφοδιασμό των ρωσικών δυνάμεων στη Συρία αφενός κοστίζει πολύ περισσότερο σε χρόνο και χρήμα, αφετέρου είναι αβέβαιη.

Μια ματιά στον χάρτη δείχνει ότι τα ρωσικά αεροπλάνα μπορούν να προσεγγίσουν τη Συρία μόνο μέσω Κασπίας, Ιράν και Ιράκ. Εννοείται ότι ο εναέριος χώρος της Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας είναι κλειστός. Το Ιράν δεν είναι πρόβλημα, αφού είναι δεδομένο πως θα παραχωρήσει όποια άδεια ζητήσει η Μόσχα. Για το Ιράκ υπάρχει ένα ερώτημα, αφού στη Βαγδάτη ασκεί επιρροή και η Τεχεράνη, αλλά και η Ουάσινγκτον.

Οι Ιρακινοί δεν έχουν τη δυνατότητα να εμποδίσουν τη διέλευση ρωσικών αεροπλάνων από τον εναέριο χώρο τους και εάν αυτό συνέβαινε χωρίς άδεια ή θα το αποσιωπούσαν για να μην έχουν διπλωματικές περιπλοκές ή θα προέβαιναν σε μία τυπική διπλωματική διαμαρτυρία για να πουν στην Ουάσινγκτον πως έκαναν ό,τι μπορούσαν. Είναι σαφές ότι η Μόσχα θα προτιμούσε να έχει ιρακινή άδεια, αλλά, εάν απαιτηθεί, δεν θα διστάσει να αυθαιρετήσει. Κι αυτό, επειδή προφανώς δεν μπορεί να αφήσει τις βάσεις και τις δυνάμεις της στη Συρία χωρίς τον αναγκαίο ανεφοδιασμό. Τέτοιο ενδεχόμενο, πάντως, δεν φαίνεται στον ορίζοντα, αφού ο ανεφοδιασμός τους γίνεται κυρίως με πλοία, αφού τα Στενά παραμένουν ανοικτά.

Στοπ στη διέλευση ρωσικών αεροπλάνων

Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο το καθεστώς Ερντογάν αποφάσισε να απαγορεύσει τη διέλευση ρωσικών αεροπλάνων, όταν έχει αρνηθεί να εφαρμόσει τις δυτικές κυρώσεις. Μία πρώτη εύκολη απάντηση είναι για να δείξει στους Δυτικούς πως εάν θέλει μπορεί να λάβει μέτρα εναντίον της Ρωσίας, άρα μπορεί, υπό όρους, να είναι χρήσιμη στον ακήρυχτο υβριδικό πόλεμο κατά της Ρωσίας. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να έχει ήδη εξασφαλίσει από τους Αμερικανούς ανταλλάγματα γι’ αυτή την απαγόρευση.

Κατά την εκτίμησή μου, η τουρκική απόφαση δεν συνδέεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ή για την ακρίβεια συνδέεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Οι Τούρκοι εκμεταλλεύονται τη συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία αφενός για να εξαπολύσουν επίθεση εναντίον των Κούρδων στη βόρειο Συρία, αφετέρου για να βάλουν μία τάξη στην κατάσταση που έχουν προκαλέσει οι εμφύλιες διαμάχες των φιλότουρκων τζιχαντιστών στην περιοχή του Ιντλίμπ.

Οι Τούρκοι, λοιπόν, δεν θέλουν τους Ρώσους στα πόδια τους και γι’ αυτό τους στέλνουν ένα έμμεσο πλην σαφές μήνυμα να μην επιχειρήσουν να τους παρεμβάλουν εμπόδια, γιατί αν το επιχειρήσουν η απαγόρευση διέλευσης ρωσικών αεροπλάνων πάνω από την Τουρκία θα επεκταθεί χρονικά, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή των ρωσικών δυνάμεων στη Συρία, σε μία περίοδο που ο Πούτιν έχει πολλά προβλήματα στην Ουκρανία.

“Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια”

Στην πραγματικότητα, ο Ερντογάν επιχειρεί “με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια” και να προσφέρει ένα δώρο στους Αμερικανούς και να διευκολύνει την σχεδιαζόμενη επίθεση των τουρκικών δυνάμεων στη Συρία. Πιθανότατα, μάλιστα, η Άγκυρα να έχει ενημερώσει τις ΗΠΑ για τις προθέσεις της στη Συρία, ζητώντας τους να μην προσπαθήσουν να εγείρουν εμπόδια. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσίασαν την απαγόρευση διέλευσης των ρωσικών αεροπλάνων σαν “δώρο”.

Το επόμενο διάστημα θα δούμε εάν η παραπάνω εκτίμηση θα δικαιωθεί από τα γεγονότα. Υπενθυμίζουμε ότι πριν λίγο καιρό οι τουρκικές δυνάμεις εισέβαλαν στο βόρειο Ιράκ, αλλά μέσα στον “κουρνιαχτό” που έχει προκαλέσει διεθνώς ο πόλεμος στην Ουκρανία, η τουρκική εισβολή πέρασε στα ψιλά, χωρίς να υπάρξουν ούτε καν οι ρητορικές αντιδράσεις. Προφανώς, το καθεστώς Ερντογάν έχει ενθαρρυνθεί από αυτό και προετοιμάζει επίθεση και στη Συρία. “Ο λύκος, άλλωστε, στην αναμπουμπούλα χαίρεται”…