Έσπασε το “απόστημα” στο Ιράκ – Κλιμακώνει ο Τραμπ, απασφαλίζει η Τεχεράνη

Τις “Πύλες της Κολάσεως” στη Μέση Ανατολή άνοιξε ο Τραμπ με τους νέους βομβαρδισμούς στο Ιράκ που είχαν ως αποτέλεσμα την δολοφονία του Ιρανού υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, ηγετικής μορφής των Φρουρών της Επανάστασης. Με την ενέργεια αυτή, η οποία χαρακτηρίζεται διεθνώς, αλλά και στις ΗΠΑ, “δυσανάλογη απάντηση” σε όσα συνέβησαν στην αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη, ο Αμερικανός πρόεδρος ξεσήκωσε τον σιιτικό μουσουλμανικό κόσμο. Προκάλεσε έτσι μια έκρηξη οργής από την Τεχεράνη μέχρι τον Λίβανο, αλλά και μια επίσης εκρηκτική αύξηση της τιμής του πετρελαίου.

Ήδη από τις προηγούμενες ημέρες ο Τραμπ είχε καταφέρει να οδηγήσει τις σχέσεις της Ουάσιγκτον με την Βαγδάτη στο χειρότερο σημείο από το 2003, όταν έγινε η αμερικανική εισβολή για την ανατροπή του Σαντάμ Χουσείν. Βομβαρδίζοντας ιρανικούς στόχους στη Συρία και το Ιράκ, ως αντίποινα για την δολοφονία ενός Αμερικανού εργολάβου, προκάλεσε την αντίδραση της Τεχεράνης και της διεθνούς κοινότητας, αλλά και ένα νέο κύμα βίαιων διαδηλώσεων στην Βαγδάτη.

Φιλοϊρανοι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν έξω από την αμερικανική πρεσβεία και προκάλεσαν φθορές στο μεγαλύτερο κτιριακό συγκρότημα πρεσβείας στον κόσμο, το οποίο στεγάζει την πολυπληθέστερη αμερικανική διπλωματική αποστολή παγκοσμίως. Οι διαδηλωτές προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές, η πρεσβεία εκκενώθηκε, ο Πομπέο ανέβαλε την περιοδεία του στην Ουκρανία και άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, και το Πεντάγωνο αύξησε το προσωπικό ασφαλείας.

Ανήμερα την Πρωτοχρονιά όλα έδειχναν ότι η Ουάσιγκτον και η Τεχεράνη, οι δύο βασικοί σύμμαχοι της Βαγδάτης, οδηγούνται σε μια μετωπική σύγκρουση στο Ιράκ, το οποίο δεν έχει βγει ακόμη που την πρωτοφανή πολιτική κρίση που προκάλεσαν οι πολύμηνες διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης και όλου του πολιτικού συστήματος της χώρας. Την επομένη, ωστόσο, οι φιλοϊρανικές οργανώσεις κάλεσαν τους διαδηλωτές να αποσυρθούν από την αμερικανική πρεσβεία. Κάτι το οποίο έγινε.

Επίθεση χωρίς προηγούμενο 

Λίγες ώρες αργότερα πάντως, τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, ρουκέτες έπληξαν το διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Η αποκάλυψη όμως ότι  μεταξύ των νεκρών είναι ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί, επικεφαλής της Δύναμης Κουντς («Ιερουσαλήμ») των Φρουρών της Επανάστασης, και ο υπαρχηγός της σιιτικής οργάνωσης “Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης”, Αμπού Μάχντι αλ Μουχάντις, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Η είδηση του θανάτου του Σουλεϊμανί προκάλεσε την οργή της Τεχεράνης και όλων των φιλοϊρανικών οργανώσεων στη Μέση Ανατολή. Οι “Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης”, οι Φρουροί της Επανάστασης, ο πρόεδρος Ρουχανί και ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ καταδίκασαν την ενέργεια και ορκίστηκαν εκδίκηση. Ακόμη και ο, συνήθως προσεκτικός, υπουργός Εξωτερικών Ζαρίφ έκανε λόγο για «αντίποινα», αφού προηγουμένως χαρακτήρισε «βαρβαρότητα και ανοησία των αμερικανικών τρομοκρατικών δυνάμεων» την δολοφονία του Ιρανού υποστράτηγου.

Η Τεχεράνη συγκάλεσε εκτάκτως το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, ενώ κλήθηκε και πάλι στο υπουργείο Εξωτερικών Ελβετός διπλωμάτης που εκπροσωπεί τα αμερικανικά συμφέροντα στο Ιράν, στον οποίο τονίστηκε ότι η δολοφονία του Σουλεϊμανί αποτελεί «εγκληματική τρομοκρατική ενέργεια»  και ότι οι ΗΠΑ «θα φέρουν την πλήρη ευθύνη για τις συνέπειες» της. Παραλλήλως ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν διόρισε τον υπαρχηγό του Σουλεϊμανί, τον ταξίαρχο Εσμαΐλ Καανί, ως νέο επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς, ενώ ήδη δεκάδες χιλιάδες Ιρανοί διαδηλώνουν κατά των Αμερικανών στους δρόμους της Τεχεράνης.

Οργή και φωνές για αυτοσυγκράτηση

Με οργή υποδέχθηκαν την είδηση του θανάτου του Ιρανού υποστρατήγου και στο Ιράκ. Ο σιίτης ηγέτης Μοκτάντα Σαντρ έθεσε σε επιφυλακή τους μαχητές του “Στρατού του Μαχντί” και επανενεργοποίησε μια πολιτοφυλακή που είχε σπείρει τον τρόμο στις τάξεις των Αμερικανών στρατιωτών στο Ιράκ και επισήμως φέρεται να έχει διαλυθεί εδώ και περίπου δέκα χρόνια. Σε ετοιμότητα κάλεσε όλους τους μαχητές και ένας από τους διοικητές του φιλοϊρανικού συνασπισμού στο Ιράκ, ο επικεφαλής της Ασάιμπ Αχλ αλ-Χακ, μίας από τις σημαντικότερες παρατάξεις των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης.

Έκκληση σε όλες τις οργανώσεις του Ιράκ να ενωθούν και να διώξουν τις «ξένες δυνάμεις»  απηύθυνε, από την πλευρά του, ο διοικητής της σιιτικής φιλοϊρανικής παραστρατιωτικής Οργάνωσης Μπαντρ και αφοσιωμένος φίλος του Σουλεϊμανί, Χάντι αλ-Αμίρι. Ο κορυφαίος σιίτης ιερωμένος του Ιράκ, Μεγάλος Αγιατολάχ Άλι αλ-Σιστάνι καταδίκασε, δια του εκπροσώπου του, την επίθεση, χαρακτηρίζοντάς την «άγρια και αδικαιολόγητη» και κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και σύνεση. Αυτοσυγκράτηση ζήτησε και ο πρόεδρος του Ιράκ Μπαρχάμ Σαλίχ, ο οποίος καταδίκασε την επίθεση. Την ίδια ώρα, ο απερχόμενος πρωθυπουργός Μάχντι έκανε λόγο για επίθεση εναντίον του ιρακινού λαού και κάλεσε το το κοινοβούλιο να συνεδριάσει εκτάκτως.

Την επίθεση που οδήγησε στον θάνατο του Σουλεϊμανί καταδίκασε και Σύρος αξιωματούχος, ενώ η φιλική προς τον Ιράν Χεζμπολάχ του Λιβάνου έκανε λόγο για «εγκληματίες δολοφόνους» και υποσχέθηκε «τη δίκαιη τιμωρία» τους. Την ίδια ώρα στις ΗΠΑ ο Τραμπ, ο οποίος, όπως επιβεβαίωσε το Πεντάγωνο, έδωσε την εντολή για την επιχείρηση εξόντωσης, ανέβασε απλώς στο Twitter μια εικόνα της αμερικανικής σημαίας χωρίς σχόλια. Την επίθεση δεν σχολίασε ούτε ο Λευκός Οίκος.

Αντιδράσεις και στις ΗΠΑ 

Αντιθέτως ο Πομπέο μεταφόρτωσε στον λογαριασμό του στο Twitter ένα βίντεο, στο οποίο εικονίνονται, κατά τον ίδιο, Ιρακινοί που «χορεύουν στον δρόμο», γιορτάζοντας τον θάνατο του Ιρανού υποστρατήγου, ανεμίζοντας σημαίες του Ιράκ. Λίγες ώρες αργότερα πάντως, η αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη καλούσε τους Αμερικανούς υπηκόους να εγκαταλείψουν «αμέσως» το Ιράκ και ήδη, δεκάδες Αμερικανοί που εργάζονται σε ξένες πετρελαϊκές εταιρείες στη Βασόρα ετοιμάζονται να φύγουν.

Το ιρακινό υπουργείο Πετρελαίου διευκρίνισε πάντως ότι φεύγουν μόνο Αμερικανοί, έπειτα από αίτημα της κυβέρνησής τους, και κανένας εργαζόμενος άλλης εθνικότητας. Εκτίμησε επίσης ότι δεν θα επηρεαστεί η παραγωγή και οι εξαγωγές, οι τιμές του πετρελαίου όμως, όπως και του χρυσού, εκτινάχθηκαν με το μπρεντ να κινείται στα 69,16 δολάρια το βαρέλι. Πρόκειται για την υψηλότερη τιμή από τον Σεπτέμβριο, όταν σημειώθηκε η επίθεση στην σαουδαραβική Aramco για την οποία οι ΗΠΑ είχαν κατηγορήσει και πάλι το Ιράν.

Η χωρίς προηγούμενο αμερικανική επιδρομή προκάλεσε παγκόσμιες αντιδράσεις από το Πεκίνο μέχρι το Παρίσι, την Μόσχα, το Λονδίνο και το Βερολίνο με όλες τις φωνές να συνιστούν αυτοσυγκράτηση. Αντιδράσεις υπάρχουν όμως και στις ΗΠΑ, όπου η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι καταδίκασε τον φόνο του επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς χαρακτηρίζοντάς τον «προκλητική και δυσανάλογη» ενέργεια. Η ίδια είπε ότι ο πρόεδρος Τραμπ δεν συμβουλεύτηκε το Κογκρέσο και απαίτησε να «ενημερωθούν άμεσα» οι βουλευτές.

Η κατάσταση πάντως στο Ιράκ και την Μέση Ανατολή είναι τεταμένη όσο ποτέ, γεγονός που ανάγκασε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να φύγει εσπευσμένα από την Αθήνα για το Ισραήλ, όπου οι ένοπλες δυνάμεις έχουν τεθεί σε αυξημένο βαθμό συναγερμού.