Δύο συν μία επιδιώξεις της Αθήνας στο Κυπριακό

Οι θέσεις που καταθέτει η κατοχική Τουρκία είναι μεν αφετηριακές, αλλά η στρατηγική της επιδίωξη δεν είναι μακριά από αυτές. Και όσο και να επικαλούνται διάφοροι πως η τουρκική προσέγγιση στηρίζεται βασικά στις (κατοχικές) “πραγματικότητες”, η ουσία είναι πως η Άγκυρα επαναφέρει πολιτικές, τις οποίες διαμόρφωσε και προώθησε πριν το 1960 και τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ο διαχωρισμός, η διχοτόμηση έχουν μετονομαστεί σε δύο κράτη, σε συνομοσπονδία δύο κρατών. Πρωταρχικός στόχος ο πλήρης έλεγχος του νησιού. Η Τουρκία θεωρεί προφανώς πως έφθασε η ώρα για να επαναφέρει πολιτικές από το παρελθόν. Θεωρεί πως τώρα υπάρχει έδαφος για να “δικαιωθεί” η διαχρονική της πολιτική. Στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, η κατοχική δύναμη θα θέσει το αφήγημα της “κυριαρχικής ισότητας”, η οποία παραπέμπει σε συνομοσπονδιακή λύση.

Ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, σε συνέντευξή του σε Τούρκους δημοσιογράφους μέσω Zoom, ρωτήθηκε εάν μπορεί να υπάρξει συνομοσπονδία. Απάντησε, όπως προφανώς του είπε να λέγει η Άγκυρα, τα εξής: «Εάν ξεκινήσουν επίσημες διαπραγματεύσεις, θέλουμε την αποδοχή της κυριαρχίας μας, εάν γίνει, θα το εξετάσουμε αλλά δεν θέλουμε να του δώσουμε όνομα τώρα. Προτεραιότητά μας είναι να δοθούν οι απαραίτητες εγγυήσεις ώστε να συνεχιστεί η παρουσία των Τ/κ για πάντα». 

Βασικά ο Τατάρ ομολόγησε την τακτική της Άγκυρας. Θα επιμένει σε δύο χωριστά κράτη και όταν εξασφαλίσει την “κυριαρχική ισότητα”, θα μπορεί να “αποδεχθεί” και συνομοσπονδία. Θα εξασφαλίσει αυτό που επιδιώκει και θα φανεί πως έκανε και… υποχωρήσεις. Με τα όσα διαδραματίζονται –μαξιμαλιστικές επεκτατικές διαπραγματευτικές θέσεις, Αμμόχωστος, παραβιάσεις στην ΑΟΖ– επιβεβαιώνονται οι τουρκικές προθέσεις. Δεν μπορεί, συνεπώς, η Λευκωσία να μένει δογματικά προσκολλημένη σε υποχωρήσεις, οι οποίες ειρήσθω εν παρόδω, έγιναν στη συνέχεια και παντιέρα.

«Φασούλι-φασούλι, γέμισε το σακούλι» των δώρων στην Τουρκία. Στην άτυπη Πενταμερή θα πρέπει να προταχθεί ένα άλλο αφήγημα, που θα αποτρέπει λύση συνομοσπονδίας. Θα αποτρέπει την υιοθέτηση ενός μοντέλου στρεβλωτικού, διαχωριστικού, μικρής διάρκειας, που θα καταρρεύσει οδηγώντας τη χώρα σε περιπέτειες. Η πλήρης απαλλαγή από την Τουρκία και η υιοθέτηση ενός μοντέλου δημοκρατικού και ευρωπαϊκού θα πρέπει να είναι το νέο αφήγημα.

Η αποστολή της Ελλάδας

Αυτά δεν είναι γενικολογίες, έχουν περιεχόμενο, που μπορεί να γίνει κατανοητό και από τους Ευρωπαίους κι άλλους παράγοντες. Πολλαπλών ερμηνειών και διαφορετικών εκδοχών είναι αυτό που συζητείται χρόνια και προσεγγίζει βαθμηδόν τις τουρκικές επιδιώξεις. Την ίδια ώρα, θα πρέπει να εξηγηθεί στους Τουρκοκύπριους πως το μέλλον τους δεν είναι τα δυο κράτη, η συνομοσπονδία, το ψευδοκράτος, αλλά η αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Να τους εξηγηθεί τι θα χάσουν με τα δυο κράτη. Χθες στη Λευκωσία βρέθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Η επίσκεψη, αν και σύντομης διάρκειας, αφορούσε την προετοιμασία και για την Πενταμερή και για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενόψει συζήτησης των ευρωτουρκικών. Η Αθήνα έχει μια σαφή αποστολή να επιτελέσει στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη:

Πρώτον, να αποτρέψει την όποια συζήτηση επηρεάζει το κράτος, το οποίο εγγυάται. Να αποτρέψει την όποια συζήτηση δεν συνάδει με τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, τα ψηφίσματα και τις αρχές που διέπουν την λειτουργία του διεθνούς οργανισμού. Η μορφή του κράτους, η κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η παραμόρφωση της, η υπεράσπισή της, αφορούν την Ελλάδα. Και ως εγγυήτρια χώρα και ως Ελληνισμός.

Δεύτερον, στα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, η Αθήνα έχει θέση, που διαμορφώθηκε και κατατέθηκε από τον τότε υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά. Θα πρέπει να επιμένει στη θέση αυτή και να την προτάξει. Από τώρα θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τις κόκκινες γραμμές της και να τις στείλει συστημένες στην Άγκυρα, αλλά και στο Λονδίνο. Πέραν από τα πιο πάνω θα πρέπει να υπάρξει αναβάθμιση της αμυντικής συνεργασίας και να λειτουργήσει ένας μόνιμος μηχανισμός αποτροπής. Είναι σαφές πως χρειάζεται μια στρατηγική βάθους και προοπτικής. Μόνο έτσι αντιμετωπίζεται η κατοχική Τουρκία.