Ο EastMed συνδέει δύο γεωπολιτικούς άξονες

Η ελληνική πρωτοβουλία για εναλλακτική όδευση του αγωγού φυσικού αερίου EastMed (Eastern Mediterranean Pipeline) μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Σερβίας αποκτά νέα γεωπολιτική βαρύτητα, καθώς αυτό το «εμβληματικό ενεργειακό πρότζεκτ» ενοποιεί δύο εκκολαπτόμενους γεωπολιτικούς άξονες: Τον ώριμο πλέον άξονα Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ-Αίγυπτος και τον νεαρό Ελλάδα-Βουλγαρία-Ρουμανία-Σερβία, που έχουν ως κοινό παρανομαστή τη χώρα μας.

Η υπό εξέλιξη αυτή ενοποίηση με κοινό παρανομαστή τον EastMed είναι μείζονος γεωπολιτικής σημασίας, καθώς διαμορφώνει ένα φιλοδυτικό τόξο από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι το Άντεν. Ταυτόχρονα δένει περισσότερο τον βαλκανικό χώρο και δημιουργεί συνθήκες ανάπτυξης. Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται και το μεγάλο πρότζεκτ της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα με το υποθαλάσσιο καλώδιο EuroAsia Interconnector.

Τη δυνατότητα κατασκευής του αγωγού EastMed διερεύνησε (2012) η θυγατρική της ΔΕΠΑ «ΥΑΦΑ-Ποσειδών», στην οποία συμμετέχει με ίσο ποσοστό η ιταλική Edison, με στόχο να συνδέσει τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ (900 δισ m3, δηλαδή κυβικά μέτρα) και της Κύπρου (προς το παρόν 128 m3) μέσω Ελλάδας με το ευρωπαϊκό σύστημα. Πρόκειται για ένα δύσκολο υποθαλάσσιο έργο, λόγω του μεγάλου βάθους, μήκους 1.900 χλμ και επενδυτικής δαπάνης 7 δισ. ευρώ.

Η δυναμικότητα του αγωγού θα είναι 10 δισ. m3 φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. m3. Τον Δεκέμβριο του 2017 υπογράφηκε στη Λευκωσία το Μνημόνιο Συναντίληψης για συνεργασία μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και Ιταλίας για τον EastMed, με στόχο την υπογραφή των όρων της Διακρατικής Συμφωνίας εντός του 2018.

Εξαιρετικά ανταγωνιστικός

Η ΕΕ θεωρεί πως ο αγωγός είναι «εξαιρετικά ανταγωνιστικός» και το 2013 τον ενέταξε στον κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest-PCIs) και το 2015 ξεκίνησε η συγχρηματοδότησή του από την ΕΕ. Στόχος είναι να υπάρξει το 2019 τελική συμφωνία και να ξεκινήσει άμεσα αυτό έργο. Ο EastMed στηρίζεται ισχυρά εξ αρχής από τις ΗΠΑ ,αφού αποτελεί αντίδοτο στον ρωσικό North Stream II.

Οι ΗΠΑ στηρίζουν την εναλλακτική βαλκανική όδευση, όπως προέκυψε στη συνάντηση των υπουργών ενέργειας των ενδιαφερόμενων χωρών, στην οποία μετείχε και ο Αμερικανός υφυπουργός Μαρκ Μενέζες τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη. Η παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου στην τετραμερή της Βάρνας (Ελλάδα-Βουλγαρία-Ρουμανία-Σερβία) την 1η Νοεμβρίου ήρθε να επιβεβαιώσει, πως ανεξάρτητα εάν θα προχωρήσει το αρχικό σενάριο με την Ιταλία, θα υπάρξει και διασύνδεση του αγωγού EastMed με τα Βαλκάνια. Η εκδοχή αυτή σημαίνει πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση της περιοχής από το ρωσικό αέριο, με ό,τι άλλο μπορεί αυτό να σημαίνει.