Θα δώσουν οι Αμερικανοί F-15 στην Τουρκία;

Οι δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία έστειλαν στις “καλένδες” τρεις εξαγωγικές συμφωνίες για το κορυφαίο σε υπηρεσία ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος Sukhoi (Su-35). Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ άναψαν το “πράσινο φως” για να προμηθευτεί η Αίγυπτος τα κορυφαία μαχητικά F-15. Οι χώρες που ακύρωσαν συμφωνίες για αγορά Su-35 είναι η Αλγερία, η Ινδονησία και η Αίγυπτος. Οι κυρώσεις ακύρωσαν τη δυνατότητα να εγκατασταθούν προηγμένα ευρωπαϊκά ηλεκτρονικά συστήματα στα ρωσικά μαχητικά, όπως αυτές οι χώρες επιθυμούσαν, με αποτέλεσμα την ακύρωση των παραγγελιών.

Η Αλγερία θα επενδύσει στην αναβάθμιση του υπάρχοντος ρωσικής προέλευσης στόλου μαχητικών Su-30. Οι Ινδονήσιοι επέλεξαν το γαλλικό Rafale, παρότι οι ΗΠΑ τους αποδέσμευσαν και το F-15. Οι Αιγύπτιοι εγκατέλειψαν τα Su-35 και η Ουάσινγκτον τους άνοιξε την πόρτα για τα F-15. Η περίπτωση της Αιγύπτου έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Διαθέτει ήδη γαλλικά Rafale, οπότε οι ΗΠΑ αντελήφθησαν ότι απλώς θα έχαναν άλλη μια αγορά από τη Γαλλία εάν δεν αποδέσμευαν τα F-15.

Έχοντας κάνει το ίδιο και στην Ινδονησία, χωρίς επιτυχία, δεν είχαν και δικαιολογία να το αρνηθούν στο Κάιρο. Εξάλλου, η Αίγυπτος είναι μια χώρα κομβικής γεωστρατηγικής σημασίας που απέφευγε συστηματικά την ταύτιση με την Ουάσιγκτον ή τη Μόσχα. Η αμερικανική απόφαση για τα F-15 έχει είναι και ένα δέλεαρ για να προσελκύσει την Αίγυπτο πιο κοντά στην αμερικανική πολιτική.

Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν έχουν εγερθεί ενστάσεις από το Ισραήλ. Οι υπερεξοπλισμοί της Αιγύπτου ανησυχούν το εβραϊκό κράτος παρά τις πολύ καλές διμερείς σχέσεις. Ως συνήθως, βέβαια, η έκδοση που θα παραλάβουν οι Αιγύπτιοι, εάν τελικά προχωρήσουν, θα είναι υποδεέστερη από αυτή που διαθέτουν οι Ισραηλινοί, οι οποίοι ολοκληρώνουν σε όλα τους τα μαχητικά ισραηλινά συστήματα και όπλα, πολλά εκ των οποίων είναι διαβαθμισμένης τεχνολογίας. Επίσης, διαθέτουν και το πέμπτης γενιάς F-35 LightningII για να διατηρήσουν το ποιοτικό πλεονέκτημα, κάτι για το οποίο έχουν δεσμευτεί επισήμως οι ΗΠΑ.

Περιπλέκεται η κατάσταση στην περιοχή

Το πρόβλημα είναι, όμως, ευρύτερο και άπτεται και των ελληνικών συμφερόντων. Είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν να απομακρύνουν από τη Μόσχα τις χώρες που βρέχονται από την Ανατολική Μεσόγειο, στο πλαίσιο της νέας ενεργειακής τους στρατηγικής για μείωση της εξάρτησης της Γηραιάς Ηπείρου από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Όπως έκαναν με την Ινδονησία και την Αίγυπτο, γιατί τα εξαιρετικά μαχητικά F-15 να μην αποτελέσουν την επιβράβευση της Τουρκίας εάν αποφασίσει να εγκαταλείψει τους S-400; Με ποιο επιχείρημα θα τους το αρνηθούν, εάν υποτεθεί ότι θα συνεχιστεί ο αποκλεισμός τους από το “διαβαθμισμένων τεχνολογιών” F-35; Ποια θα ήταν η στάση της Ελλάδας σε περίπτωση που εγείρει ενστάσεις στις ΗΠΑ και λάβει την απάντηση «εσείς έχετε πάρει Rafale».

Τα νέα δεδομένα δεν αφήνουν στη Μόσχα εναλλακτική από το να προσφέρει το πιο προηγμένο της μαχητικό στο Ιράν! Οι πρώτες συζητήσεις και οι σχετικές διαρροές έχουν ήδη γίνει. Με δεδομένες τις διαφορές συμφερόντων στην περιοχή της Κασπίας, Ρωσία και Ιράν δεν κατάφερναν να προχωρήσουν τις σχέσεις τους στον τομέα των εξοπλισμών. Κυρίως διότι οι Ρώσοι απέφευγαν να εγκρίνουν πωλήσεις κύριων οπλικών συστημάτων στην Τεχεράνη, με σκοπό να αποφύγουν επιπλοκές στις σχέσεις τους τόσο με την Ουάσιγκτον, όσο και με αραβικές μοναρχίες του Κόλπου.

Το ερώτημα που εγείρεται είναι σαφές και άκρως ανησυχητικό: Πόσο θα αυξηθεί η πιθανότητα πολεμικής εμπλοκής με το Ιράν με αφορμή το πυρηνικό του πρόγραμμα; Οι συνομιλίες με τη Δύση δείχνουν να σκοντάφτουν. Ακόμα κι αν επιτύγχαναν όμως, να θυμόμαστε ότι η προοπτική ανάδειξης του Ιράν σε βασικό προμηθευτή πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρώπης, αποτέλεσε πρόσθετο κίνητρο για να εμπλακεί το Ισραήλ στην προσπάθεια τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία.

Νέα διλήμματα για την Ελλάδα

Τα συμφέροντά του Ισραήλ δεν πλήττονται από το γεγονός ότι η Ευρώπη είναι ενεργειακά εξαρτημένη από τη Μόσχα, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση της Τεχεράνης. Τέτοια εξέλιξη θα συνεπαγόταν θεαματική αλλαγή στις σχέσεις της με τη Δύση, χωρίς βέβαια το Ιράν να έχει πάψει να θεωρείται από τους Ισραηλινούς βασική απειλή για την εθνική τους ασφάλεια.

Το πρόβλημα δεν είναι μικρό και για την Ελλάδα. Εάν η Αθήνα επιδείξει έναντι της Τεχεράνης παρόμοια συμπεριφορά με αυτή που δείχνει έναντι της Μόσχας, θα έχει ικανοποιήσει το Ισραήλ, αλλά θα έχει διαρρήξει τις σχέσεις της με το Ιράν. Ας μην λησμονούμε ότι το Ιράν ήταν η μοναδική χώρα που προμήθευε την Ελλάδα ενέργεια με πίστωση τα δύσκολα χρόνια των μνημονίων, όταν εταίροι και σύμμαχοι δέχονταν μόνο μετρητά.

Γι’ αυτό η κατάσταση απαιτεί “κρύο κεφάλι” και αποστασιοποίηση από συναισθηματικές αντιδράσεις. Ακόμα κι αν λήξει αύριο ο πόλεμος, η κατάσταση θα συνεχίσει να είναι επικίνδυνη. Τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα θα βρεθούν σε κίνδυνο και η απόλυτη ταύτιση με την πολιτική οποιουδήποτε αποτελεί την πλέον ακατάλληλοι συνταγή. Η Ελλάδα πρέπει να προβλέπει έγκαιρα τις εξελίξεις και να κινητοποιείται ταχύτατα, με στόχο την οικοδόμηση τακτικών συμμαχιών για κάθε ζήτημα. Ας τα σκεφτούν ψύχραιμα οι κρατούντες, προτού να είναι πολύ αργά.