Χρυσώνουν το χάπι οι Βρυξέλλες – Συμφωνία και γρήγορα θέλει η Μέρκελ

Συμφωνία το συντομότερο δυνατό θέλει η Μέρκελ σε ό,τι αφορά το Σχέδιο Ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών, μετά τις καταστροφικές συνέπειες που επέφερε η πανδημία. Την ίδια ώρα, οι Βρυξέλλες, έχοντας πάρει ήδη τα μηνύματα ότι η διαπραγμάτευση θα είναι σκληρή, “χρυσώνουν το χάπι” στη Βιέννη, προκειμένου να καμφθούν οι αντιδράσεις της ομάδας των τεσσάρων χωρών που αντιδρούν σε βοήθεια με τη μορφή επιχορηγήσεων.

Υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε σήμερα, μία ημέρα μετά τις δηλώσεις Μέρελ για την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από τη Γερμανία, ότι οι Βρυξέλλες θα προτείνουν έναν «οριακά μικρότερο επταετή προϋπολογισμό» στους αρχηγούς των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί φέρονται να εκτιμούν, ότι αυτή η ενέργεια θα ικανοποιήσει τις φειδωλές σε θέματα ευρωπαϊκού προϋπολογισμού χώρες, των οποίων, σε αυτή τη φάση, “ηγείται” η Αυστρία.

Πρόκειται για το γνωστό “κλαμπ των τεσσάρων” (Frugal Four), στο οποίο, εκτός από την Αυστρία, μετέχουν η Ολλανδία, η Σουηδία και η Δανία, χώρες που είναι “καθαροί εισφορείς” στο κοινό ταμείο. Αίτημα τους ήταν άλλωστε, να μην σημειωθεί σημαντική επέκταση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027.

Η πρόταση Μισέλ

Σύμφωνα με αξιωματούχο των Βρυξελλών, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, θα προτείνει έναν προϋπολογισμό που θα κυμαίνεται από τα 1,05 έως τα 1,094 τρισεκ. Ευρώ. Θα υπολείπεται δηλαδή κατά τι της πρότασης που έκανε η Κομισιόν για προϋπολογισμό 1,1 τρισεκ. ευρώ. «Είναι θέμα τακτικής. Χρειάζεται να βρούμε μια ισορροπία» ανέφερε Ευρωπαίος αξιωματούχος που εμπλέκεται στις διαπραγματεύσεις, για να προσθέσει ότι «υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος να διανύσουμε».

Μέχρι στιγμής πάντως δεν έχει διευκρινιστεί αν η συμβιβαστική πρόταση Μισέλ  αλλάζει την αναλογία που πρότεινε η Κομισιόν και προβλέπει, από το σύνολο των 750 δισ. ευρώ, τα 500 να δοθούν ως επιχορηγήσεις (πρόταση Μέρκελ-Μακρόν) και τα 250 ως δάνεια (αντιπρόταση Κουρτς). Αυτό που φέρεται να  προτείνει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι να παραμείνει το ύψος των 750 δισ. ευρώ και από αυτά το 70% να δοθεί σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, ενώ «το υπόλοιπο 30% να χορηγηθεί από το 2023, ανάλογα με το βάθος της ύφεσης κάθε χώρας τα επόμενα δύο χρόνια».

Εννοείται ότι η πρότασή του περιλαμβάνει ενίσχυση των όρων που συνδέονται με την εκταμίευση και διατηρεί τόσο τη “ρήτρα δημοκρατικότητας” όσο και τις κατευθύνσεις για την πράσινη οικονομία και την ψηφιακή μετάβαση της ΕΕ, που επέβαλε η Μέρκελ. Σε ότι αφορά την ομάδα των τεσσάρων, η οποία χαρακτηρίζεται για τη δημοσιονομική αυστηρότητά της, η πρόταση Μισέλ, σύμφωνα με το Bloomberg, θα προβλέπει επιστροφές που θα μειώνουν τη συμμετοχή τους στον προϋπολογισμό.

Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος επανέλαβε ουσιαστικά αυτό που εξαρχής είχαν πει για το Σχέδιο Ανάκαμψης οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών και η ίδια η Μέρκελ. Ότι δηλαδή, διαθέτει μια πολυπλοκότητα και αυτή ακριβώς η ιδιότητά του καθιστά εφικτή μια συμφωνία. Όσοι διαφωνούν με τις επιχορηγήσεις θα ικανοποιηθούν με τον προϋπολογισμό είχαν αναφέρει στην αρχή των συζητήσεων και σε αυτήν την κατεύθυνση φαίνεται ότι συνεχίζουν να κινούνται.

Με σφραγίδα Μέρκελ 

Ο Σαρλ Μισέλ έχει μιλήσει πάντως, μεμονωμένα, στους ηγέτες της ΕΕ και θα παρουσιάσει την πρότασή του, την επόμενη εβδομάδα. Ελπίζει, βέβαια και ο ίδιος ότι οι ευρωπαίοι εταίροι θα καταλήξουν, τελικά, σε συμφωνία μία συμφωνία, στη Σύνοδο Κορυφής, στις 18 Ιουλίου. Μια Σύνοδο που θα είναι η πρώτη με φυσική παρουσία των ευρωπαίων ηγετών από τον Μάρτιο που ξέσπασε η πανδημία.

Στην ανάγκη για «γρήγορη και επιτυχή κατάληξη» αναφέρθηκε και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισημαίνοντας την ευθύνη όλων των εταίρων για την ολοκλήρωση του σχεδίου ανάκαμψης, χωρίς καθυστερήσεις. Η Ευρωπαία αξιωματούχος χαρακτήρισε βασική προτεραιότητα της ΕΕ την  συμφωνία για το Σχέδιο Ανάκαμψης και εστίασε ιδιαίτερα στην «ισχυρή πολιτική ηγεσία που απαιτείται» προκειμένου να υπάρξει άμεσα μια επίτυχής έκβαση.

Η ισχυρή ηγεσία αυτή τη στιγμή υπάρχει. Η Μέρκελ βρίσκεται στο τιμόνι της ΕΕ και έχει πολλούς λόγους να θέλει τη συμφωνία γρήγορα. Ο πρώτος είναι ότι το Σχέδιο της Κομισιόν διατηρεί την πρόταση που κατέθεσε η ίδια, από κοινού με τον Μακρόν, για τη δημιουργία ενός Ταμείου που θα παρέχει, στις χώρες που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό, βοήθεια με τη μορφή επιχορηγήσεων. Ο δεύτερος είναι ότι θέλει να αξιοποιήσει πολιτικά μια επιτυχημένη γερμανική προεδρία για να ενισχύσει τους Χριστιανοδημοκράτες στις εκλογές του επόμενου έτους.

Πίσω από αυτά βρίσκεται βέβαια η ανησυχία της γερμανικής οικονομικής ελίτ για το μέγεθος της ύφεσης στην γερμανική οικονομία. Ειδικά υπό το πρίσμα ότι πρόκειται για μια επιθετική, καθαρά εξαγωγική, οικονομία. Το Βερολίνο έχει συνειδητοποιήσει πλέον ότι στις συνθήκες που διαμόρφωσε πανευρωπαϊκά η πανδημία δεν μπορεί να παραμείνει μια ισχυρή οικονομία, όταν όλη η υπόλοιπη Ευρώπη και κυρίως η ευρωζώνη βουλιάζει στην ύφεση.

Ελπίδες για συμβιβασμό 

Η Μέρκελ, η οποία έχει θέσει επίσης ως προτεραιότητα την επίτευξη συμφωνίας για το Σχέδιο Ανάκαμψης, θα έχει πριν από τους υπόλοιπους ηγέτες μια πιο σφαιρική ενημέρωση για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί. Ως προεδρεύουσα της ΕΕ, η Γερμανίδα Καγκελάριος, έχει ήδη προσκληθεί από την πρόεδρο της Κομισιόν να συμμετέχει, την ερχόμενη Τετάρτη 8 Ιουλίου, σε μια κοινή συζήτηση για το θέμα  με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι.

Στην συνάντηση αυτή, αναμένεται να καθοριστούν και τα επόμενα βήματα για την Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει δέκα ημέρες αργότερα. Ήδη πάντως, σε δηλώσεις του, ο Αυστριακός καγκελάριος είχε αφήσει κάποιες χαραμάδες προσέγγισης, χωρίς, ωστόσο, να απομακρυνθεί από τις αρχικές θέσεις του. Στο ενδεχόμενο ότι μπορεί να υπάρξει συμφωνία αναφέρθηκε και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, επιμένοντας όμως, ότι η βοήθεια πρέπει να είναι μόνο με τη μορφή δανείων.

Με τον Ολλανδό πρωθυπουργό είχε προσφάτως συνάντηση και ο Μακρόν. Φαίνεται όμως ότι ο Γάλλος πρόεδρος δεν τον έπεισε, αφού επιμένει στην αρχική θέση του που είναι και η βασική διαφωνία με τη Γαλλία. Με την Μέρκελ στο τιμόνι της ΕΕ πάντως, εκτιμάται ότι δύσκολα ο Ρούτε θα μείνει μακριά από τις θέσεις του Βερολίνου.