Ρυθμιστής πάλι η Καταλονία – Δύο χρόνια μετά την εφήμερη ανεξαρτησία

Με διαδηλώσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις στην Καταλονία, και με επίκεντρο την Βαρκελώνη, οι αυτονομιστές τίμησαν την δεύτερη επέτειο του “παράνομου” δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία. Μια ανεξαρτησία που τελικά δεν ήρθε, αλλά εξακολουθεί να επηρεάζει την ήδη διχασμένη από την πολιτική αστάθεια Ισπανία στην πορεία της προς τις δεύτερες πρόωρες εκλογές μέσα σε λίγους μήνες.

Ήταν 1η Οκτωβρίου 2017, τότε που παρά την απαγόρευση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Μαδρίτης οι Καταλανοί αυτονομιστές, αψηφώντας την παρουσία ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας προσήλθαν στις κάλπες προκειμένου να ψηφίσουν για την αυτοδιάθεση της επαρχίας. Οι εικόνες καταστολής, με τα αιματοβαμμένα πρόσωπα πολιτών μέσα και έξω από τα εκλογικά τμήματα είχαν κάνει τότε τον γύρο του κόσμου.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 27 Οκτωβρίου 2017, η πλειοψηφία του περιφερειακού κοινοβουλίου ανακήρυξε την ανεξαρτησία της Καταλονίας, η οποία, ωστόσο, ήταν εφήμερη. Η Μαδρίτη ανέστειλε αμέσως, προσωρινά, και την αυτονομία της επαρχίας, προχωρώντας στην καθαίρεση της  τοπικής κυβέρνησης του Κάρλες Πουτζδεμόν, ο οποίος διέφυγε στο Βέλγιο μαζί με άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου του. Όσοι από τους αυτονομιστές ηγέτες έμειναν στην Καταλονία προφυλακίστηκαν και οδηγήθηκαν σε δίκη με την κατηγορία της στάσης κατά του πολιτεύματος.

Την Τρίτη, παρά την ισχυρή αστυνομική παρουσία, υπό τον φόβο επανάληψης των περσινών επεισοδίων, έγιναν κινητοποιήσεις στην Χιρόνα και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Αποκορύφωμα των κινητοποιήσεων είναι η μεγάλη συγκέντρωση στην Βαρκελώνη και οι πολλές και διαφορετικές βραδινές πορείες, που είναι συμφωνημένο να καταλήξουν όλες έξω από τις φυλακές του Λιεντονέρς, όπου κρατούνται οι πρωταίτιοι του δημοψηφίσματος.

Περιμένοντας την απόφαση

Εν αναμονή της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου και μπροστά στο ενδεχόμενο καταδίκης με βαριές ποινές των ηγετών που δικάζονται για την απόπειρα απόσχισης του 2017, οι Καταλανοί αυτονομιστές απηύθυναν έκκληση στους πολίτες για «ειρηνική πολιτική ανυπακοή».

Το Ανώτατο Δικαστήριο που εξέτασε από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούνιο την υπόθεση των 12 αυτονομιστών ηγετών, οι εννέα από τους οποίους παρέμειναν προφυλακισμένοι για μεγάλο διάστημα και κάποιοι εξακολουθούν να κρατούνται, αναμένεται να εκδώσει σύντομα την απόφασή του. Οι εισαγγελείς έχουν προτείνει την επιβολή ποινών κάθειρξης από 7 έως και 25 χρόνια και το ενδεχόμενο μιας τέτοιας απόφασης αναμένεται να πυροδοτήσει δυναμικές αντιδράσεις.

Η ένταση κλιμακώθηκε και την περασμένη εβδομάδα, όταν προφυλακίστηκαν επτά ακτιβιστές με την κατηγορία ότι σχεδίαζαν βίαιες ενέργειες, μέσω μιας νεοσύστατης ομάδας, την οποία οι εισαγγελικές αρχές έχουν χαρακτηρίσει “τρομοκρατική”. Το περιστατικό συνέβη την περασμένη Πέμπτη και αυθημερόν, σε μια ένδειξη ετοιμότητας, τα αυτονομιστικά κόμματα που ελέγχουν την τοπική κυβέρνηση, ενέκριναν μια σειρά ψηφισμάτων, με τα οποία νομιμοποιούν την πολιτική ανυπακοή και απαιτούν την απόσυρση της Εθνοφρουράς από την Καταλονία.

Φόντο οι εκλογές

Παραλλήλως, μία ημέρα πριν τις σημερινές κινητοποιήσεις, ο υπουργός  Εσωτερικών της Καταλονίας, Μικέλ Μπουκ, αποφάσισε την αντικατάσταση του επικεφαλής της τοπικής αστυνομίας, με την αιτιολογία ότι ολοκλήρωσε την αποστολή του για την αποκατάσταση της τάξης έπειτα από τα γεγονότα που σημάδεψαν τη διεξαγωγή του απαγορευμένου δημοψηφίσματος. Γεγονότα που είχαν κοστίσει στον προκάτοχό του την καθαίρεση για μη συμμόρφωση.

Οι περιφερειακές αυτές εξελίξεις ξεφεύγουν ωστόσο από τα στενά όρια της επαρχίας, καθώς εκτός από την Καταλονία επηρεάζουν και την κεντρική πολιτική σκηνή. Η Ισπανία οδηγείται για δεύτερη φορά μέσα σε έξι μήνες σε πρόωρες εκλογές μετά την αδυναμία του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Σάντσεθ να σχηματίσει κυβέρνηση. Σε μια προσπάθεια επαναφοράς του παλαιού δικομματισμού, το Λαϊκό Κόμμα καλοβλέπει το ακροδεξιό Vox, το οποίο δεν θέλει ούτε να ακούσει για αυτονομία.

Ο Σάντσεθ παρουσιάζεται ως εγγυητής της συνταγματικής τάξης και της ενότητας της Ισπανίας. Στο πλαίσιο αυτό, στελέχη της σοσιαλιστικής κυβέρνησης διαμηνύουν ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν δισταγμοί στην τήρηση της τάξης μέσα και έξω από την Καταλονία, με την ανακοίνωση της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου. Ο Σάντσεθ, μάλιστα, ξεκίνησε την περασμένη Κυριακή την προεκλογική εκστρατεία του για τις εκλογές του Νοεμβρίου από τη γιορτή των Ρόδων που οργανώνουν οι Καταλανοί Σοσιαλιστές (PSC).

Από εκείνο το βήμα δεν άφησε πολλά περιθώρια στους αυτονομιστές. Αφού πρώτα κάλεσε τους ηγέτες τους να καταδικάσουν κάθε βίαιη διεκδίκηση και αντίδραση στις αποφάσεις της Μαδρίτης, άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα διστάσει να εφαρμόσει το Άρθρο 155 για την αναίρεση της αυτονομίας, αν χρειαστεί κάτι τέτοιο. Πρόκειται για το ίδιο άρθρο που εφάρμοσε και ο δεξιός πρωθυπουργός Ραχόι για την αναστολή της αυτονομίας της Καταλονίας.

Οι εξελίξεις στην Καταλονία, η οποία στις τελευταίες εκλογές έδωσε 12 βουλευτές στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, θα επηρεάσουν τα ποσοστά του Σάντσεθ και σε άλλες περιφέρειες της Ισπανίας. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο λόγος που κορυφαία στελέχη των Σοσιαλιστών απεύχονται την έκδοση της δικαστικής απόφασης για τους αυτονομιστές ηγέτες πριν τις εκλογές. Κι αυτό γιατί, μια τέτοια εξέλιξη, θα καθορίσει, όπως λένε, όλη την προεκλογική εκστρατεία.